Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Robles, Caspar de]

ROBLES (Caspar de), heer van Billy en Malepert, geb. te Robles in Portugal 1527, overl. te Antwerpen 4 Apr. 1585, was de zoon van eenvoudige ouders. Zijn moeder was de min van den kroonprins van Spanje, later Philips II, en hierdoor kwam de Robles aan het hof van Karel V. Eenigen tijd was hij in dienst van prins Willem van Oranje; er wordt vermeld, dat er groote vriendschap tusschen hen ontstond; toch heeft hij zich later niet bij den Prins aangesloten.

In den oorlog tusschen Spanje en Frankrijk (1556-59) heeft hij, die klein van gestalte was, eens een franschen langen ridder overwonnen en dit bedrijf heeft, zegt men, hem het hart doen veroveren van de zuidnederlandsche vrouwe van de bovengenoemde heerlijkheden.

In 1567 was hij kapitein en gouverneur van Philippeville. Hij werd in datzelfde jaar door de regentes Margaretha van Parma naar Spanje gezonden om den Koning tegen te groote gestrengheid te waarschuwen. Hij woonde in het volgende jaar het beleg van Valenciennes bij.

Hij was tegenwoordig bij den slag bij Jemgum op 21 Juli 1568, waarbij Lodewijk van Nassau overwonnen werd. In hetzelfde jaar werd hij aangesteld tot luitenant-stadhouder van Friesland, Groningen en Drente, achtereenvolgens onder de stadhouders Arenberg, overleden in 1568, Megen, overleden in 1571, en Berlaymont. Daar de beide laatsten bijna nooit in deze provinciën kwamen, was hij in hun tijd de eigenlijke stadhouder. Hij bouwde, om de noordelijke gewesten te bedwingen, de kasteelen te Oostmahorn, Delfzijl, Groningen, Slooten, de Lemmer en Makkum. Vooral dat te Groningen was groot.

In 1569 werd hij benoemd tot kolonel van 6 vendels waalsche infanterie, in garnizoen te Groningen. Op 1 Nov. 1570 werd Friesland geteisterd door een hevigen stormvloed, die het grootste gedeelte daarvan onder water zette. Op sommige plaatsen kwam het water tijdelijk 3 meter hoog op het land te staan en het was alleen doordat de bevolking die buiten de terpen woonde, zich grootendeels daarop kon redden, dat er niet nog veel meer menschenlevens verloren gingen. Robles kreeg door bemiddeling van Viglius gedaan, dat Friesland een jaar van belasting werd vrijgesteld.

Hij werd in Mrt. 1571 in plaats van den graaf van Megen aan het hoofd eener commissie van 7, later 5 leden gesteld, tot onderzoek naar de geschillen tusschen de belanghebbenden over het herstel der dijken. In Apr. d.a.v. verhuisde hij hiervoor naar Leeuwarden. De uitspraak der commissie

[p. 820]

volgde eerst 7 Aug. 1573. De dijk tusschen Dijkshoek en Makkum, over welken de geschillen liepen, werd in tweeën verdeeld en het onderhoud opgedragen aan twee colleges, onduidelijk Binnenen Buitendijks genoemd. De grens lag even bezuiden Harlingen. In 1575 vereerden de dijksbesturen Robles ƒ 1400 en besloten, dat op de genoemde grens een gedenkteeken te zijner eer opgericht zou worden; deze zoogenaamde ‘Steenen man’ met twee hoofden, naar het noorden en het zuiden ziende, is nog aanwezig.

In een gevecht bij Staveren in Mei 1572 versloeg hij 6000 man, die in dienst van den Prins aldaar geland waren. Het gevolg was, dat Bolsward, Sneek en Franeker, die zich reeds voor den Prins verklaard hadden, voor Spanje werden herwonnen.

In Jan. 1573 ontbood Alva hem naar het beleg van Haarlem, hij werd daar in Mei gewond en keerde eerst in Aug. naar Leeuwarden terug. Hij veroverde op de Zuiderzee in hetzelfde jaar 7 uit de Noordzee komende schepen, geladen met rogge.

In Nov. 1573 werd hij eindelijk tot stadhouder en kapitein-generaal van Friesland, Groningen en Drente benoemd.

Waarschijnlijk in 1571 werd op zijn initiatief begonnen met het graven van het naar hem Kolonelsdiep genoemde kanaal van het Bergumermeer naar de Louwers. Dit is, ook onder zijn bestuur, voortgezet naar de nabijheid van Zuidhorn. Het kanaal kwam in 1575 gereed en is in 1654 verlengd tot Groningen.

Toen, als gevolg van de pacificatie van Gent, de Friezen en Groningers zich bij den Prins aansloten, werden Robles, zijn zoon, zijn kleinzoon en eenige kapiteins door muitend spaansch krijgsvolk op het Blokhuis te Leeuwarden gevangen gezet. Eerst in Mrt. 1577 werd hij, nu in de macht der Staten, op bevel van den Raad van State, geslaakt en naar Brabant gebracht. Hij vervoegde zich nu met Mondragon (dl. II, kol. 937) bij Jan van Oostenrijk op het kasteel te Namen en daarna op dat te Luxemburg.

In 1578 commandeerde hij in den slag bij Gembloux een afdeeling ruiterij. Na de overgave van Leuven werd hij met een zending naar Spanje belast, werd na zijn terugkomst gouverneur van het kasteel te Limburg en diende in 1584 onder Parma bij het beleg van Antwerpen, waar hij omkwam bij de uitbarsting tot vernieling van de brug over de Schelde. Hij werd tegen een paal verpletterd.

Zie: W. Eekhoff, Het leven en de verdiensten van Caspar van Robles in Vrije Fries IX (1862), 24 en vlgg.

Ramaer