Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Beaujon, Anthony]

BEAUJON (Anthony), geb. te 's Gravenhage 28 Juni 1853, overl. te Heidelberg 12 Dec. 1890, econoom en statisticus. Op 15 Sept. 1869 werd hij als student te Leiden ingeschreven; in 1875 promoveerde hij aldaar op stellingen tot doctor in de rechten. Na zijn promotie werd hij adjunctcommies bij de afd. Rechten en Accijnzen aan het Departement van Financiën, reeds spoedig, tot commies bevorderd, overgeplaatst naar de afd. Generaal-Secretariaat en in 1879 toegevoegd aan de afd. Domeinen. In dezen tijd schreef hij hoofdartikelen en causerieën in het Rotterdamsch Nieuwsblad; tevens trad hij op als correspondent van het belgisch blad L' Echo du parlement. In 1881 werd hij benoemd tot secretaris van de Staatscommissie tot het ontwerpen eener regeling van het pensioenwezen van burgerlijke ambtenaren. In 1883 schreef hij, in antwoord op een prijsvraag, uitgeschreven door het Comité ter voorbereiding der International Fisheries Exhibition, onder den titel van History of the Dutch Seafisheries (London 1884, vert. o.d.t. Overzicht der geschiedenis van de Ned. zeevisscherijen, Leiden 1885) een verhandeling, die met goud bekroond werd. In 1884 werd hij aangesteld tot buitengewoon hoogleeraar in de statistiek aan het Athenaeum te Amsterdam; tegelijkertijd werd hij benoemd tot directeur van het Statistisch Bureau aldaar. Na het aftreden van Pierson volgde in 1885 Beaujon's benoeming tot gewoon hoogleeraar in de staathuishoudkunde en de statistiek te Amsterdam. In verband met zijn bovengenoemd zeer belangrijk werk over de geschiedenis van de nederlandsche zeevisscherij werd hij in 1889 als opvolger van Dr. A.A.W. Hubrecht benoemd in het College voor de zeevisscherijen. In 1890 echter dwong reeds de kwaal, die weldra een eind aan zijn leven zou maken, hem zijn colleges te staken. Hij begaf zich naar het buitenland, eerst naar Marienbad, daarna naar Heidelberg, waar hij, gedeeltelijk reeds verlamd, werd opgenomen in de kliniek van prof. Erb, doch er spoedig aan zijn lijden bezweek.

De geschriften van Beaujon liggen op economisch, maar vooral op statistisch gebied. Hij schreef Sociale wiskunde (Inaug. rede. Amst. 1884); Handel en handelspolitiek (Amst. 1888, 2e dr. met inl. van C.A. Verrijn Stuart, Haarlem 1927, resultaat van colleges, een theoretische verhandeling, polemisch gericht tegen de protectie), verder vele artikelen in de Economist (van welks redactie hij sinds 1888 lid was), de Revue d'économie politique, bovenal in de Bijdragen van het Statistisch Bureau. Als redacteur dezer Bijdragen heeft hij daarin het grootste deel van zijn statistisch werk uitgegeven. Maar ook de Jaarcijfers heeft hij gereorganiseerd en verbeterd en daardoor aan bruikbaarheid aanmerkelijk doen winnen. IJverig heeft hij gearbeid aan het Instituut en het gemaakt tot een belangrijk hulpmiddel bij het academisch onderwijs; hij bleef het echter beschouwen als een gebrekkige

[p. 36]

instelling en met kracht heeft hij aangedrongen op de oprichting van een centraal rijksbureau voor de statistiek, waardoor alle statistische arbeid van één middelpunt uit geleid en gecontroleerd zou kunnen worden en dat zijn bemoeiingen zou kunnen uitstrekken tot tal van terreinen die nu braak bleven liggen. Uitgerust met een groot gemak in het hanteeren van vreemde talen was hij de aangewezen afgevaardigde op statistische en demografische congressen. Hij nam een werkzaam deel aan de oprichting van het Institut International de Statistique, dat in het voorjaar van 1887 zijn eerste zitting te Rome hield, waarbij intusschen Beaujon, door ziekte verhinderd, niet aanwezig kon zijn. In het Bulletin van dit Instituut verscheen een artikel van zijn hand. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Société de Statistique te Parijs gaf hij een verhandeling uit getiteld La statistique officielle aux Pays-Bas (Nancy 1886). Een artikel van zijn hand in de Revue de Belgique (1883) getiteld L'état et l'alcool à propos d'une loi récente en Hollande gaf aanleiding tot een polemiek in de nos. 22, 25 en 26 van De Volksvriend, alg. weekblad uitg. door de Ned. ver. tot afschaffing van sterken drank (1883).

Aan de richting en de methode van dezen econoom en statisticus en aan het standpunt dat hij innam ten opzichte van de scholen, die vooral in Duitschland elkaar zoo fel bestreden, wijdt Verrijn Stuart eenige beschouwingen. Beaujon was een theoreticus, die zijn deducties toetste aan de feiten en die, omgekeerd, door het scherpzinnig groepeeren en hanteeren van het feitenmateriaal kwam tot merkwaardige algemeene conclusies. Onvermoeid strijder voor de liberale gedachte, toen andere nieuwere richtingen zich met kracht een weg begonnen te banen, ‘stootte hij zich aan velen, en stootten velen zich aan hem’, zooals Pierson opmerkt; ‘het zou een stroeve wereld zijn, die uit louter zulke mannen bestond, maar een wereld zonder merg of pit waarin zij ontbraken’. Als docent viel hij blijkbaar zeer in den smaak; de zaal, waarin hij te Amsterdam zijn colleges gaf, was te klein om de toehoorders te bevatten.

Beaujon schreef ten slotte nog een biografie van Henry Fawcett in Mannen en vrouwen van beteekenis, 17e bundel (1886), no. 8.

Zie: C.A. Verrijn Stuart, Prof. Mr. Beaujon in Bijdragen van het Statistisch Bureau (1891), 1; N.G. Pierson, A. Beaujon in de Economist (1891), 1; Een halve eeuw II, 47; J.S. Theissen in Gedenkboek van de Universiteit van Amsterdam (1932), Aanhangsel, 10.

Wijnman