Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Klinckhaemer, Laurens]

KLIN(C)KHA(E)MER (Laurens), geb. te Leiden 14 Nov. 1626, overl. aldaar 11 Nov. 1687. Zijn ouders waren Willem Klinckhamer en Sophie van Poelgeest. Hij studeerde te Leiden in de medicijnen en werd geneesheer te Leiden. Het meest is hij echter bekend om zijn strijd voor algeheele vrijheid van spreken in den kring der Collegianten. Hij was hierin één met Johan Hartigsveld(t) (zie dl. I, kol. 1031; de Bie en Loosjes, Biogr. Woordenb. enz. III, 531-534). Tot dit vrije spreken in de godsdienstoefeningen was geloofsovertuiging volgens hen veel meer de eisch dan geleerdheid. Zijn standpunt zette hij uiteen in Twaalf redenen uit 1 Cor. 14 genomen vow de vrijheid van spreken in de gemeente der Christenen (Leyd. 1655; 2e dr. Leeuw. 1679). Hiertegen verschenen: Kort ondersoeck of L. Klinckhamers geneesmeesters meyningen .... (Haarl. 1655) (zie dl. VI, kol. 536; J.C. van Slee, a.w., 275v.) geschreven door P.D.F. [Paschier de Fijne of zijn zoon Pieter de Fijne], daarna van Daniël Zwicker, Openhartige vertooning dat de vrijheid van spreken.... heel qualick bewesen is (Amst. 1660, als aanhangsel van Den noch staende sichtbare Kercke .... herdr. z. pl. en j. en Amst. 1680), en van Isaäc Pontanus (zie Remonstr. Broederschap 1930, 33-41): Van de sichtbare Kerke Christi op aerden .... ook van de vrijheid van spreken .... tegen Laurentius Klinkhamer (Amst. 1660). Klinkhamer schreef hierna nog: Verdeediging van de vryheyt van spreken .... (Amst. 1662).

Voorts gaf hij uit: Een praatje over tafel, behelsende consideratiën over den vrede-handel nu tusschen

[p. 525]

de remonstranten en de Waterlandsche Doopsgez. tot Rotterdam voorgevallen (Amst. 1671); Dr. P. Langedult's sedekonst (1684); Copye van een brief aan Pieter Smout .... [Leid. 9 Febr. 1686] (z. pl. en j.); Losse en quaade gronden van de Scheurkerk eeniger sogenaamde collegianten tot Rhijnsburg naaktelijk ontdekt en verbroken (Amst. 1886).

Een ander werk: Heylzamen Raad tot Christelijke vreede .... (Rott. z.j. [1661]) wordt door J.G. Boekenoogen aan hem toegeschreven, door C.B. Hijlkema echter aan de beide Bredenburgen (zie dl. IV, kol. 292-294). Willem Schuyl (zie J.C. van Slee, a.w., 180, 184, 342) schreef een bewonderende lijkrede: Verklaring over Hebr. 13:7 .... Lijk-reden over de dood van .... Laurentius Klinkhamer, der medicijnen doctor .... (Leijd. 1688). Hij is 8 Oct. 1667 gehuwd met Deliana van Hogemade; na haar overlijden met Hilletje Dirx, geb. te Sneek.

Zie: de Bie en Loosjes, Biogr. Woordenb. van Protest. Godgel. in Ned. V, 21-25; J.C. van Slee, De Rijnsburger Collegianten (Haarl. 1895), 77, 178-181, 254, 258, 260, 275, 279, 284, 334-336, 341; Catalogus van .... de bibliotheek der Ver. Doopsgez. Gem. te Amsterdam (Amst. 1919), 118, 159, 163-165, 255; C.B. Hijlkema, Reformateurs .... (Haarl. 1900-02) II, register in vocibus: Bredenburg, Klinkhamer, Schuyl en Daniël Zwicker; R. Arrenberg, Naamregister v. nederd. boeken tot 1787, 279; H.C. Rogge, Geschriften betr. de Ned. Herv. Kerk .... Collegianten .... (Amst 1864), 96-104; Vryheits Vriendt [Elias van Nijmegen], Historie der Rijnsburgsche vergadering (Rott. 1775); J.I. van Doorninck, Bibliotheek v. ned. anonymen en pseudonymen ('s Gravenh. (Utr. [1870]), 211, no. 2024; dez., Vermomde en naaml. schrijvers I (Leid. 1883), 637.

Knipscheer