Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Herckenroy, Willem van]

HERCKENROY (Willem van), geb. te Sint-Truyen in 1560, prior van het windesheimsche klooster 't Lijden van Christus (‘Domus passionis Christi et B. Mariae”) te Tongeren, in het bisdom Luik. Daar ter stede stichtte hij omstreeks 1625 een letterkundige school, ‘scholae litterariae’ (in het meervoud) genoemd, door zijn toedoen echter weldra naar het klooster overgebracht. Op deze school met haar groot aantal leerlingen, meest jongelui die voor den geestelijken stand bestemd waren, werd onderwijs gegeven in het Latijn, de aardrijkskunde en de beginselen der mathesis; bij voorkomende gelegenheden liet men er de leerlingen, om ze te gewennen aan het spreken in het openbaar, ook kerkelijke drama's opvoeren. Tongeren's prior werd 28 Juni 1628 gekozen tot prior generaal der windesheimsche congregatie. Op de reizen welke hij gedurende dat prioraat genoodzaakt was door Duitschland te maken gelukte het hem den steun van keizer Ferdinand II te verwerven; met diens medewerking kreeg hij niet minder dan elf kloosters uit de handen der Protestanten terug. Onder zijn krachtig bestuur - hij was een werkzaam man en een streng handhaver der tucht - brak dus voor de sedert lang reeds kwijnende congregatie een tijd van opwaking aan en schenen haar aanzien en haar invloed weer langzamerhand toe te nemen. Doch de hoop op steeds gunstiger jaren die men koesterde bleek van korten duur te zijn. Op 17 Sept. 1631 werd de slag bij Leipzig geleverd, waar Gustaaf Adolf, de zweedsche koning, de overwinning behaalde; het Protestantisme had dientengevolge in Duitschland gezegevierd, en aan het Katholicisme aldaar was een gevoelige slag toegebracht. Tot degenen, die daarvan de

[p. 358]

beteekenis voor de toekomst van het kloosterwezen ten volle begrepen behoorde ook Willem van Herckenroy. Men vertelt zelfs, dat de ziekte, waaraan hij 23 Maart 1632 te Tongeren overleed, moet worden toegeschreven aan het zielsverdriet hetwelk hij had gehad over de verwoestingen, door de legers der protestantsche vorsten in de duitsche katholieke staten aangericht. Hij wordt ons geteekend als iemand, ‘liefelijk in den omgang en bij grooten en kleinen bemind, altijd nederig en zóó weldadig, dat hij soms zijn kleederen uittrok, om ze aan de armen te geven”.

Van zijn geschriften verdienen vermelding: I. Exercitia pietatis per ferias distributa; II. Remedia contra pusillanimitatem et scrupulos, ex SS. patrum dictis (een werkje ter bestrijding van het kleingeestige en angstvallige in de plichtsbetrachting); III. Exhortationes capitulares; IV. Modus juvandi morituros; V. Modus visitandi monasteria.

Zie: J.G.R. Acquoy, Het klooster te Windesheim en zijn invloed II (Utr. 1876), 169-170, 188-189, 295, 312, aant. 5, 316, aant. 2, III (Utr. 1880), 88, 319; Biographie nationale, publiée par l'académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique IX (Brux. 1886-1887), 240.

Brinkerink