Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Nepveu, Jan]

NEPVEU (Jan) geb. te Amsterdam 27 Augustus 1719, overl. te Paramaribo 27 Febr. 1779, zoon van Louis en van Suzanna Hamelot en kleinzoon van Aubin Neveu en van Anne Baron, die na de opheffing van het edict van Nantes als réfugiés in Nederland gekomen waren. Na lager onderwijs te Amsterdam genoten te hebben, voer hij naar Suriname, waar zijn ouders zich metterwoon gevestigd hadden, die daarmee het voorbeeld volgden van velen hunner lotgenooten, wier nakomelingen in de West de hoogste ambten hebben bekleed, zooals de gouverneurs de Rayneval, Coutier, de Cheusses. Jan Nepveu doorliep de verschillende rangen in dienst der koloniale regeering: klerk (1740), secretaris van den G.-G. J.J. Mauricius (1742), secretaris van het hof van Politie (1745), tweede raad-fiscaal (1754), G.-G. ad interim (1756), eerste raad-fisc. (1761), wederom waarnemend landvoogd (1768) en ten slotte definitief G.-G. van 27 Oct. 1769 tot zijn overlijden. Ofschoon deze titel werkelijk aan den hoogsten ambtenaar was toegekend, werd hij gewoonlijk gouverneur genoemd; eerst in 1845 is bij K.B. van 9 April deze titel van G.-G. afgeschaft. De reeds jaren voortdurende strijd tegen de boschnegers werd tijdens zijn bewind krachtig gevoerd, dank zij vooral de regeering van de stad Amsterdam, die sedert 1770 de erven van Aerssen van Sommelsdijk had uitgekocht en dus voor ⅔ aandeelhoudster in de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname was geworden. Den amsterdamschen kapitalisten, behoorende tot of verwant aan de hooge regeeringskringen, was er alles aan gelegen, dat de plantages, die zij als geldschieters langzamerhand in handen gekregen hadden, afdoende beschermd werden. In 1773 kwam dan ook een corps europeesche troepen groot 800 man, onder bevel van den zwitserschen kolonel Louis Henri Fourgeoud in de kolonie aan. Zij bonden vooral den strijd aan met de gevaarlijke Marrons onder hun aanvoerders Bonni en Baron. Twee van hun groote dorpen werden in de asch gelegd (1775) en op Nepveu's bevel richtten de onzen een cordon van verdediging op (1776). Fourgeoud, die het mniet den gouverneur nooit goed had kunnen vinden, verliet 1 April 1778, de kolonie. Intusschen waren door dit doortastend optreden vele negers uitgeweken op fransch grondgebied, welks bestuur allesbehalve daarop gesteld was en bij monde van zijn commissaris, den intendant Malouet, krachtige vertoogen daartegen indiende (Juli 1777). Onder N.'s

[p. 1211]

bewind nam de uitlegging der hoofdstad tot aan de Drambrandersgracht een aanvang (1772), een steenen gerechtshof, thans hof van Justitie werd gebouwd (1774), een synagoge gesticht (1775) en aan den bouw der eerste kerk van de moravische broedergemeente begonnen, welke 30 Mei 1778 geopend werd. Gedurende N.'s regeeringsperiode verscheen ook het eerste nieuwsblad De weekelijksche woensdagsche Surinaamsche courant (10 Aug. 1774), welker oprichter was Mr. W.J. Beeldsnijder Matroos, secretaris van het College van kleine zaken, die in 1772 voor den tijd van 25 jaren het privilege gekregen had voor de vestiging van een drukkerij. Met de kolonisten en met het op zijn gezag zeer naijverige hof van Politie kon hij beter opschieten dan zijn vroegere chef, de G.-G. J.J.. Mauricius (dl. VII, kol. 849). Het oordeel dat deze bewindsman over zijn secretaris Jan Nepveu uitbracht, was hoogst gunstig. Zijn braafheid en goede trouw prijst hij om het zeerst. Den ouderen broer Aubin Nepveu, eigenaar der plantages Vrouwenvlijt en Topibo, en echtgenoot van Suzanna Kous, werd door Mauricius krachtig de hand boven het hoofd gehouden, toen de cabale door lasterlijke aantijgingen hem het bestaan haast ondraaglijk maakte. Toen het ambt van exploiteur was afgescheiden van dat van fiscaal en Aubin met die afzonderlijke functie was belast, steeg de verbittering der verbondened ten top. Ook zijn andere broer, Louis Pierre, deelde in dien haat.

Hij is omstreeks 1760 getrouwd met de weduwe van J. Stolkert, eigenaresse der plantage Hecht-en-Sterk aan de beneden-Commewijne. Zelf bezat hij de perceelen Appecappe aan de Perica, Statenburg aan de Cottica en Singularité aan de beneden-Commewijne. Zijn stiefzoon J.F. Stolkert werd de tweede man van Maria Suzanna Duplessis (overl. 1795), die niet minder woelig en heerschzuchtig was dan haar vader Salomon Duplessis.

Zijn portret, in 1766 door T. Regters geschilderd, is in 1770 door J. Houbraken gegraveerd.

Zie: Tijdschrift West-Indië II (Haarlem 1856), 40-49; van Sypesteyn, Mr. J.J. Mauricius ('s Gravenh. 1858); Colenbrander, Kol. Gesch. II ('s Gravenh. 1925); Hartsinck, Beschrijving van Guiana (Amst. 1770); Dentz en Mesquita, Geschiedk. tijdtafel (Paramaribo 1925); van Sypesteyn, De vestiging van fransche uitgewekenen in Suriname in Tijdsch. West-Indië I (Haarlem 1855).

Bartelds