Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Lespinasse, Adolph Frederik Henri de]

LESPINASSE (Adolph Frederik Henri de), geb. te Delft 14 Mei 1819, overl. te Orange-City (Iowa) 26 Maart 1881, letterkundige. Hij was een oudere broeder van den voorgaande, bezocht de latijnsche school te Hasselt, werd den 16den Maart 1836 te Utrecht als medisch student ingeschreven en promoveerde aldaar tot doctor in de medicijnen op een proefschrift getiteld De vasis novis pseudomembranarum tam anteriosis et venosis quam tymphaticis (Utr. 1842). Na zijn promotie liet hij zich nogmaals aan de utrechtsche Academie inschrijven (21 Oct. 1843) en woonde achtereenvolgens te Deventer en te Zwartsluis. Daarna was hij als gemeentegeneesheer te Voorst, Epe (Vaassen) en sinds 1863 te Hasselt, waar hij zijn vader als zoodanig op volgde. Kort na den dood van zijn vrouw emigreerde hij naar Noord-Amerika (1870) om te Orange-City in den staat Iowa een boerderij te besturen en tevens de geneeskunst uit te oefenen. Hij heeft aldaar den grondslag gelegd voor een geneeskundige school voor nederlandsche Amerikanen.

Hij was gehuwd met Albertina Johanna Cokart, geb. te Amsterdam in 1827, overl. te Hasselt in 1867, gesproten uit een geslacht van réfugié's, die na de herroeping van het edict van Nantes van Rouaan naar Amsterdam waren gevlucht. Uit dit huwelijk werd één zoon geboren, genaamd Adolph Frederik (3) de Lespinasse.

Waarschijnlijk was de eerste pennevrucht van A.F.H. de Lespinasse een anoniem verschenen brochure, getiteld Eene Hervorming van de wetten der Utrechtsche ontgroensenaten noodzakelijk (Utr. 1839). Het volgend jaar schreef hij onder het pseudoniem Joris Bromminck een drama Jacoba of Vorstin en Vrouw (Utrecht 1840), hetwelk in den amsterdamschen schouwburg werd opgevoerd. Dit tooneelstuk werd weldra door andere gevolgd: De arts in tafreelen (Utr. 1840); Mijn neef Zacharias (Utr. 1842); Anitta d' Ulloa, of de dubbele eed van trouw, drama door Joris Bromminck (Deventer 1846); Een kanier in het huis van Jan Salie, komische schets van Nederlandsche zeden in

[p. 1037]

de laatste Jaren, blijspel in verzen (Deventer 1853); verder de blijspelen De dansmeester Hoogheid, Hierna beter en De Proef. Inmiddels was anoniem van hem verschenen: Waakt Protestanten! Teekenen des tijds (Utr. 1841); onder pseud. Dr. L.: Humor en Ernst, in Gedachten en Opmerkingen nopens de Rapporten over de geneeskundige Staatsregeling in 1841-1842 (Deventer 1842); onder het reeds genoemde pseudoniem Joris Bromminck: Acädemisch legaal van een oud-student (Utr. 1842); De woorden des zieners tot zijne broederen (Utr. 1845) en Waarachtige physiologie van den student of het kieken in den dop (Deventer 1846), terwijl door hem vertaald werd: Szokalski, Negen brieven over het congres van geneeskunstbeoefenaren in Frankrijk (Zutphen 1847). Onder het pseudoniem Titus schreef hij nog: Aart en oorsprong der Christelijke godsdienst, naar het Fransch van Ch. Franç. Dupuis (Amst. 1859) en Dankbaar antwoord aan den Nederlandschen vertaler van de brochure: Heeft Napoleon I ooit geleefd? van wijlen pater J.P. Péres, en het juiste zijner beweringen aangeloond (Amst. 1862). Op het terrein der vrijmetselarij bewegen zich: Eeuwgeest en vrijmetselarij (Utrecht 5855, 1855) en Mozaiek-werk in proza en poesie van 5845-5868 bijeengebracht voor B.B. V.V. M.M.: (Zwolle, 5869, 1869). Bovendien blijkt uit opstellen van zijn hand in het Jaarboekje voor Vrijmetselaars en in het Maçonniek Weekblad, dat hij een overtuigd vrijmetselaar was. In de Muzen- Almanak publiceerde hij nu en dan dichterlijke bijdragen; waarschijnlijk ook in Daphne, 1853-1856 (pseud. Dr. L.?).

Zijn ervaringen in Amerika zette hij uiteen in: Iowa, een bijdrage tot de kennis van den staatkundigen en staathuishoudelijken toestand van de Ver. Staten in 't algemeen en van genoemden Midden-Staat in 't bijzonder (Amst. 1875); De nieuwe Nederlandsche volksplanting in Sioux- Co, Iowa. (Vereenigde Staten), eene bij uitnemendheid geslaagde onderneming (Amst. 1875) en Gelden, rentende 7% onder verband van 1e hypotheek ten bedrage van niet meer dan een derde der waarde van, en uitgezet op landerijen en vaste goederen, bezeten en bestuurd door Nederlanders; de voordeeligste en zekerste geldbelegging ter wereld (Amst. 1876).

Op medisch gebied schreef hij ten slotte: Alphabetisch artsenij-zakboek, met inachtneming der nieuwe Nederlandsche pharmacopea (Deventer 1854), te zamen met zijn broeder, die voorgaat, een beknopt leerboek der verloskunde en de bijdrage in een geschrift van zijn vader, eveneens hiervoor genoemd.

Een portret van A.F.H. de Lespinasse komt voor in bovengenoemd Mozaiek-werk.

Zie: Album Stud. Utrecht; Brinkman's Catalogus; Frederiks en van den Branden, Biogr. Woordenb. der Noord- en Z. Ned. Letterkunde, 2e dr., 467; Winkler Prins, Encyclopedie XI, 282; v. Doorninck, Vermomde en naamlooze schrijvers I (1883), 76, 135, 338.

Wijnman