Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Laen, Hendrik van der]

LAEN (Hendrik van der), kartuizer, geb. te IJsselstein, overl. te Utrecht 4 Jan. 1438. Zijn ouders heetten Everardus en Sophia. Aanvankelijk was hij seculier priester, vicarius beneficiatus ten Dom en van het St. Nicolaasaltaar in de kerk te Abcoude. In 1422 wordt hij vermeld als secretaris van het Domkapittel, wat hij ook in 1411 vermoedelijk reeds was (S. Muller Fzn., Cat. Arch. der Staten v. Utr., blz. VI). In 1422 is hij als novice ingetreden bij de kartuizers van Nieuwlicht buiten Utrecht. Een jaar later werd hij er als monnik geprofest, na afstand van zijn beneficiën te hebben gedaan. Het klooster ontving van hem 5 morgen lands bij IJsselstein en voorts eenig geld en huisraad. Ten bate van het convent heeft hij eenige boeken afgeschreven, o.a. een nocturnael, een diurnael en de Statuten der Orde. In deze jaren bloeide in de chartreuse bij Utrecht de kunst van het afschrijven en verluchten van boeken.

[p. 991]

Vermoedelijk is codex no. 371 of codex no. 372 (of beide handschriften) der utrechtsche universiteitsbibliotheek, die afkomstig zijn uit de boekerij van Nieuwlicht, door hem vervaardigd. Toen Albertus Buer (dl. II, kol. 272), prior van zijn klooster, in 1426 door het generaal kapittel uit zijn ambt was ontheven, werd Hendrik van der Laen aangewezen als zijn opvolger. Tot omstreeks 1429 heeft hij Nieuwlicht bestuurd, waarna hij werd opgevolgd door Otto Amilii de Moerdrecht (dl. V, kol. 10). Zijn graf bevond zich in het klooster aan de westzijde van het groote pand bij den buitenwand.

In het getijdenboek der leidsche universiteitsbibliotheek (J. Geel, Catal. librorum mss. Bibl. L.B., 1852, no. 339) staat op den kant van den kalender bij 4 Januari de aanteekening: ‘Meyster Heinric van der Laen cartuser sterf int iaer van XXXVIII’.

Zie: Cartae Capituli Generalis Ordinis Cartusiensis (Ms. Certosa del Galazzo, Florence); Arch. Vatic. Regesta Lateranensia, vol. 232, fol. 208; A.W. Byvanck, Het Horarium der Universiteitsbibliotheek te Leiden in Bull. v.d. Ned. Oudheidk. Bond, 2e serie XIII, 1921, blz. 224-229; L. van Hasselt, Het Necrologium van het Karthuizer klooster Nieuwlicht of Bloemendael buiten Utrecht in Bijdr. en Meded. Hist. Gen. Utr. 1886, IX, 155, 224, 245, 279, 354; K. Meinsma, Middeleeuwsche Bibliotheken, 158; Catal. codicum mss. Bibl. Un. Rheno- Tr., I, p. 122, 123; A.W. Bijvanck en G.J. Hoogewerff, Noord-Ned. Miniaturen in handschriften der 14e, 15e en 16e eeuwen, tekst ('s Gravenh. 1925), passim; Kroniek Hist. Gen. Utrecht 13e jrg. 1857, 3e serie, 3e deel, 144.

Scholtens