Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Kaempfer, Engelbrecht]

KAEMPFER (Engelbrecht), geb. te Lemgo (Lippe) 1651, overl. aldaar 1716. Deze wereldreiziger, die in zijn jeugd de studie der medicijnen beoefend had, bezocht verschillende europeesche landen, o.a. Zweden, welks koning hem als secretaris toevoegde aan een ambassade naar Rusland en Perzië. De twee jaren te Ispahan doorgebracht, besteedde hij tot het vergaren van bouwstoffen voor een beschrijving van dat rijk. Daar heeft hij waarschijnlijk relaties aangeknoopt met dienaren onzer O.I.C.; hij is althans als heelmeester in haar dienst getreden en heeft daardoor ook Ceilon, Coromandel en Bengalen leeren kennen. In 1689 was hij weer te Batavia, bereisde vervolgens geheel Java, bezocht toen Japan (1690), waar hij tweemaal de jaarlijksche hofreis meemaakte. Na 1692 vertoefde hij nog korten tijd te Batavia, waarna hij zich als lijfarts van den vorst van Lippe in zijn geboorteplaats vestigde.

Groote verplichtingen heeft K. gehad aan den G.-G. Joh. Camphuijs (dl. VI, kol. 263). Deze was een van de weinige landvoogden, die niet alleen aan handelsbelangen hun aandacht wijdden, maar ook de wetenschap bevorderden. Hij, die zelfs nog op zijn laatste ziekbed den botanicus Rumphius aanwijzingen gaf voor diens kruidboek, die Valentijn zijn historische aanteekeningen ter hand stelde voor diens belangrijk ‘Oud en Nieuw O. Indië’, toonde ook jegens Kaempfer zijn ruime opvatting, door hem zijn gegevens te verstrekken voor diens bekend werk over Japan, waar Camphuijs tot driemaal toe het hoofd der factorij op Deshima

[p. 940]

geweest was. Volgens O.Z. v. Haren zou dezelfde G.-G. hem in staat gesteld hebben nogmaals een reis naar Japan te ondernemen ‘voorzien met de noodige onderrichting en handleiding om aldaar de menigvuldige aanmerkingen en ontdekkingen door Camphuijs ten tijde van zijn verblijf in dat rijk gedaan nog te vermeerderen’, en hij voegt er bij, dat bij Kaempfers vertrek naar Europa ‘C. hem alles schonk wat hij tot de beschrijving van Japan betrekkelijk, in 20 jaren had verzameld’.

Hij is de auteur van vele in het British museum nog aanwezige handschriften. Gedrukt zijn: The history of Japan with an account of the ancient and present state of government of that empire (London 1727), naar het duitsche handschrift in het Engelsch vertaald; hiervan kwam ook een fransche en een nederlandsche vertaling uit: eerst veel later een duitsche uitgave (1777). Verder: Icones selectae plantarum quas in Japonica collegit et delineavit (1691); en Amoenitatum exoticarum politico-physioco-medicarum..... rerum. Persicarum et ulterioris Asiae (1712). Een plantengeslacht uit de familie der scitamineeën draagtnaar hem den naam Kâmpferia L.

Zie: de Haan, Priangan II, 151 en Oud Batavia II, 336; Doeff, Herinneringen uit Japan (Haarl. 1833), 5; O.Z. v. Haren, Proeve op de levensheschrijving van nederl, doorluchtige mannen, behelzende het leven van Johannes Kamphuis(1772) uitg. v. Vloten, blz. 366; Nachod, Beziehungen der niederl. O.I.C. zu Japan im 17ten Jahrh. (Leipzig 1897).

Bartelds