Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Hogendorp, Gijsbert van]

HOGENDORP (Gijsbert van), ged. te Dordrecht Jan. 1589, overl. 1639, begr. 9 Febr. te 's Gravenhage in de Groote Kerk, zoon van Mr. Cornelis v.H. (voorouders zie vorig artikel) enMargaretha van Hees. Hij was officier der lijfwacht van Prins Maurits en tevens een figuur in het letterkundig leven. In 1616 verscheen de delftsche rederijkerskamer de Rapenbloem op het landjuweel te Vlaardingen met door hem geschreven prijsdichten: een referein, een liedeken en een Spel van Xerxes en de Griecken (gedrukt in den bundel van dat feest. Vlaerdinghs Redenrijckbergh). In 1617 op 23 Sept. werd zijn Treurspel van de moordt, begaen aen Willem by der gratie Gods Prince van Oraenge te Amsterdam bij de inwijding van Coster's Nederduitsche Academie vertoond, dat echter reeds eerder in den Haag was opgevoerd (uitgaven Amst. 1617 en 1639). In 1618 vertrok hij met hier aangeworven troepen naar Venetië, op welk vertrek een Klinck-vaers van G. Az. Bredero betrekking heeft (Werken van G.A. Bredero uitg. ten Brink e.a. III, 138). In 1621 ondertrouwde hij op 21 Febr. te 's Gravenhage met Syburg Clomps; hij is dan luit.generaal kwartiermeester van den graaf van Mansfeld in Bohemen. Als weduwnaar ondertrouwt hij 9 Febr. 1625 nogmaals te 's Gravenhage met Anna Duyst van Santen; hij heet nu kapitein ten dienste van den Koning van Zweden. In de formatie van Gustaaf Adolf's leger, vermeld bij Droysen (Gust. Ad. II. 464), komt hij voor als aanvoerder van 12 compagnieën. Hij was o.a. commandant van Mainz, dat hij in 1635 bij de belegering door de keizerlijke troepen verdedigde en moest overgeven. Toen, na een eerste beleg in de zomermaanden, de ontzettingstroepen van Bernhard van Saksen-Weimar en de Franschen wederom aftrokken, volgde een strenge insluiting in October 1635. Op 7 Dec. werd de capitulatie geteekend, waarbij de keizerlijke veldheer, Heinrich burggraf zu Dohna, aan H. en zijn zweedsche, fransche, en andere troepen vrijen aftocht verleende. In dit stuk wordt hij betiteld ‘Graf Gissbert v. Hohen-

[p. 792]

dorf’. Als protestantsch bevelhebber en bezetter dezer katholieke bisschopsstad wist hij den naam van een humaan en tegenover de roomsche gestichten zorgzaam man te behouden. In Nov. 1636 vinden wij den ‘colonel Hoogendorp’ nog eens vermeld; hij heeft dan troepen aangeworven, die van Hamburg naar Frankrijk moeten worden vervoerd tot versterking van het leger van Bernhard van Saksen, voor welk transport de fransche gezant Charnacé eenige gunsten vraagt (Res. St. Gen. 10 en 13 Nov. 1636). Zijn tweede vrouw overleefde hem en werd 26 Sept. 1652 te 's Gravenhage begraven. Zijn kinderen waren Mr. Diederick, raad en thesaurier der domeinen van Prins Willem III, overl. 1702, en twee dochters: Maria, gehuwd met Leonard Pieter de Both, en Margaretha, gehuwd met Mr. Adriaen van der Goes (zie dit dl. kol. 616). Diederick's zoon Gijsbert verkreeg van keizer Karel VI het recht om den titel rijks-graaf te voeren. Hij kocht 23 Jan. 1744 den grafkelder in de Groote Kerk te 's Gravenhage in de kapel. die nog heden door de wapens van zijn geslacht wordt versierd; het gebeente van zijn grootvader, dat reeds in deze zelfde kapel rustte, werd naar dien grafkelder overgebracht, evenals dat van andere leden van het geslacht, die in de Kloosterkerk waren begraven.

Zie: Scheffer en Obreen, Het geslacht van Hogendorp (Rotterd. 1867), 19 v.; Fred. Caland, Gesl. v. H. in Navorscher 54 (1904), 35; te Winkel, Ontwikkelingsyang² III, 124, 174, 230; L. Frohnhäuser, Guslav Adolf und die Schweden in Mainz und am Rhein (Mainz. 1899), ook in Arch. f. hess. Gesch. N.F. II, 1-234 (de capitulatie hier op btz. 201 v.v.); vgl. Arch. f. hess. Gesch. XV (1884), 98 v.; M.G. Wildeman, De oudste grafboeken der Groote of St. Jacobskerk te 's Gravenhage in Alg. Ned. Familiebl. X (1893), 120, 158; ten Raa en de Bas, Het Staatsche leger IV, 302.

Kossmann