Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Gobius, Johan Frederik]

GOBIUS (Johan Frederik), geb. te Ober-Ingelheim 1679, overl. op Malakka 13 Oct. 1730, zoon van den voorgaande, trad ook in dienst der Compagnie, en werd een der beste bestuursambtenaren met voor dien tijd ongewone kennis van indische zaken. Hij doorliep de verschillende rangen en wordt in 1706 genoemd als administrateur te Bantam; hij had toen den rang van onderkoopman. Abraham van Riebeeck maakte van zijn diensten als javaanschen tolk gebruik ‘in dese en gene dagelijx voorvallende saken het werk der inlanders concernerende’ (res. 24 Mei 1707). Bij res. van 17 Oct. 1707 wordt hem een zending naar Kartasoera opgedragen, een maand later een naar Bantam. Bij res. 20 Aug. 1709 ontving hij ‘na een geruymen tijt bij den Here G.-G. ten genoegen gebruijckt’ te zijn, zijn bevordering tot koopman. Hij neemt nu geregeld deel aan de reizen van den landvoogd (dl. VI, kol. 1179). Kort na diens overlijden benoemt Christoffel van Swol hem bij res. 26 Juni 1714 tot resident van Cheribon als opvolger van Cornelis Jongbloet. Dit bleef hij tot 11 Mei 1717. Bij zijn bestuursovergave aan zijn opvolger, Arnoldus van Tets, diende hij een hoogst belangrijke memorie in, die nog altijd lezenswaard is, evenals vele zijner in het Rijksarchief bewared brieven, o.a. die over de javaansche rechtspraak in de Preanger. Als opperkoopman werd hij gezaghebber van Java's N.O.-kust; nog in hetzelfde jaar (res. 27 Nov.) viel hem de titel van commandeur ten deel. Na bij res. 7 Sept. 1722 met afgeschreven gage naar Batavia te zijn opontboden, werd hij 29 Juni 1723 secretaris der hooge regeering; doch reeds een maand later volgde zijn aanstelling tot gouverneur van Makassar, wat hij bleef tot 1 Aug. 1727, toen hij naar Malakka werd verplaatst. Als gouverneur is hij daar overleden.

Met den bekenden Ds. Fr. Valentijn heeft hij jarenlang briefwisseling gevoerd en in vriendschappeljke relatie gestaan, wat hieruit verklaard kan worden, dat hij en zijn vader hem nog in Indië kunnen gekend hebben. In vele gevallen mag Gobius als V.'s zegsman aangemerkt worden, die ook in zijn memorie van 1717 getoond had geenszins van historischen zin verstoken te zijn. De teekening van het heilige graf te Cheribon en de vele

[p. 610]

kaarten en afbeeldingen van Java's N.O.-kust uit het bekende standaardwerk zal de auteur wel aan G. te danken gehad hebben.

Hij moet verwant geweest zijn aan den G.-G. Abr. van Riebeeck, daar hij bij diens plechtige begrafenis op 20 Nov. 1743 gerangschikt werd onder de afdeeling ‘bloedvrunden en naest bestaenden’. Het waren Johan v. Riebeeck, Corn. Hasselaer, Arn. Abeleven, Gerrit v. Oosten, Joh. v.d. Schuer en J.F. Gobius. Hij is de achterbetovergrootvader van A.A. Gobius, oostindisch hoofdambtenaar uit onze dagen, den bezitter van vele teekeningen van Abr. van Riebeeck's reizen.

Zijn portret komt voor op de teekening van Cornelis de Bruin (beneden aangehaald werk blz. 379), voorstellend het bezoek bij den sultan van Bantam.

Hij was gehuwd met Margaretha Elisabeth Heynen, die hem o.a. schonk 2 zonen: Jacob, geb. 1724, en Hendrik Anthonie, geb. 1726, die in 1732 op het schip ‘Blijdorp’ voor de kamer Amsterdam als kajuitpassagiers naar Nederland voeren, voorts een dochter Adriana, geb. op Semarang, die de vrouw werd van Mr. Frans Willem Falck (kol. 528). Haar zoon was de groote ceilonsche gouverneur Iman Willem (kol. 528). Na den dood van haar man hertrouwde zij op 8 Febr. 1739 te Colombo met Arent van Broyel uit Amsterdam, die 1 Dec. 1753 als ord.-raad van Indië gestorven is.

Zie: de Haan, Priangan II (Bat. 1911); Valentijn, IV, 1, 15, 209; Cornelis de Bruin, Reizen over Moskovië door Persië en Indië (Amst. 1714).

Bartelds