Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Boetzelaer, Benjamin graaf van den]

BOETZELAER (Benjamin graaf van den), óf v.B. Langerak, geb. te Utrecht 29 Januari 1742, overl. te Langerak 3 Nov. 1807, zoon van graaf Philips Jacob (5) en van C.M. Dutry van Haeften.

Hij werd 3 Dec. 1767 wegens Utrecht gecommitteerd ter admiraliteit van Amsterdam en na den dood van zijn vader met Langerak beleend, 20 Oct. 1773. Het slot te Langerak scheen langzamerhand onbewoonbaar, althans een lastpost te worden. In de Leidsche Courant van 14 Febr. 1774 staat, dat men 30 Maart 1774 in het rechthuis te Langerak publiek zou verkoopen de afbraak van het kasteel aldaar (zie L. Smits, Schatkamer, 211). Zoover schijnt het niet te zijn gekomen: in Rademaker's Kabinet (1793) V, 79, staat, dat het slot zeer oud is en sedert eenige jaren verbouwd. Pas in 1840 werd het geheel gesloopt (Rogge in Oud Holland XXII).

Van Boetzelaer was wegens Langerak 4 Oct. 1776 in de ridderschap van Utrecht beschreven, werd hoogheemraad van den Lekdijk en volgde zijn vader op als ontvanger van den 20en en 40en penning over het Sticht van Utrecht. Hij was heftig patriotsch en verliet bij de omwenteling van 1787 de stad Utrecht om zich naar Amsterdam te begeven, zijn kas, waarin zich een som van drie ton gouds bevond, meenemende. Hij stortte deze gelden tegen ontvangbewijzen in de stadskas te Amsterdam, waar deze bij den ongunstigen toestand der geldmiddelen uitmuntend te pas kwamen. Spoedig daarop moest van Boetzelaer naar

[p. 139]

Fransch-Vlaanderen de wijk nemen; om in zijn benarde financieele positie te voorzien, verkocht hij enkele der ontvangbewijzen aan den commissaris van den Staat te Duinkerken, de Vink, waardoor zij te Amsterdam aan de bank van R. en T. de Smeth werden gepresenteerd. De Staten van Utrecht, zich daarover in de Staten-Generaal beklagende, vonden een goed gehoor: bij advertentie werd aan ieder verboden gemelde ontvangbrieven te koopen of te verhandelen, terwijl van B.L. ‘als hebbende de inkomsten van den Staat vervreemd, zich met eenige anderen tot souvereinen van de provincie opgeworpen en gewapend volk in dezelve gebracht’ bij vonnis van het hof van Justitie der provincie Utrecht, 11 April 1789 voor altijd uit Utrecht, Holland en Friesland werd gebannen, op gevaar van lijf en leven, terwijl zijn goederen verbeurd werden verklaard.

Na de omwenteling van 1795 keerde hij evenwel in het vaderland terug en werd algemeen ontvanger der Bataafsche Republiek. Hij was 20 Mei 1774 te Utrecht gehuwd met Agatha Margaretha Isabella Charlotte Anna Sulyard van Leefdael, geb. te Brussel 3 Mei 1753, overl. te Utrecht 14 Juli 1832, dochter van Joseph Willem baron S.v.L., kapitein der cavalerie, en van Maria Isabella Josepha Colins van Tarsienne.

Zij wonnen, naar het schijnt, maar één dochter, t.w. Elisabeth Henriëtte gravin v. B.L., geb. te Utrecht (?) 1 Maart 1778, overl. te Amsterdam 13 Januari 1813, na in 1811 te zijn getrouwd (huw. afk. te Amsterdam 1 Oct. 1811) met den lateren vice-admiraal Gerrit Verdooren (zie dl. V, kol. 1001). Naar de oude archieven van dezen tak der van Boetzelaer's is meermalen vruchteloos onderzoek gedaan; het vermoeden is geopperd dat ze in de familie Verdooren waren terecht gekomen. Misschien is het belangrijk te vernemen, dat een uitgebreide verzameling stukken en handschriften betreffende de heerlijkheid en het slot Langerak (1253-1850) bij Fred. Muller en Co. te Amsterdam 10-13 Febr. 1885 werd verkocht.

Zie: Geneal. Her. Bladen IX; Oud- Holland (1904), 58; Moorrees, Aan de oevers van Lek en Linge; Oud- Nederland (catal. van genoemde verkooping) no. 1534.

Regt