Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Vosmaer, Jacques Nicolaas]

VOSMAER (Jacques Nicolaas) werd den 16. Maart 1803 te 's Gravenhage geboren, overl. 13 Jan. 1836, zoon van Mr. Willem Carel Vosmaer en diens tweede vrouw Jacoba Maria Scheltus, wier moeder was F.A. van Velde, gezegd Vosmaer. De eerste vrouw zijns vaders was Margaretha Nicoletta Holtius. Zij was de moeder van Gualtherus Vosmaer, geb. 23 Nov. 1784, die later de drukkerij van zijn vader dreef, welke deze laatste, door de omwenteling van zijn ambten beroofd en voor een talrijk gezin moetende zorgen, van zijn schoonvader Scheltus had overgenomen. Een zoon van den landsdrukker Gualtherus Vosmaer was Carel Vosmaer (dl. IV kol. 1417); zijn oudere broeder was Jacob Vosmaer (dl. III kol. 1352). Jacques Nicolaas Vosmaer, zich verheugend in een krachtig lichaamsgestel, werd, nauwelijks 16 jaar, ter opleiding in den zeedienst, in de artillerie- en genieschool te Delft opgenomen. In 1823 werd hij als adelborst 1e klasse geplaatst aan boord van Z.M.'s korvet ‘Lynx’ onder bevel van den kapitein-luitenant Willink en kwam daarmede 2 Januari 1825 te Batavia aan. In Indië een broeder hebbende, J.H.G. Vosmaer, destijds secretaris van den gouverneur te Makassar, en aangelokt door schoone vooruitzichten in handel en koopvaardij, vroeg hij ontslag uit den zeedienst. Hij nam vrijwillig deel aan de expeditie tegen den vorst van Tanette en onderscheidde zich op 3 Juni 1826 onder Coehoorn van Houwerda bij de overwinning van Tjiriwali. Vervolgens doorkruiste hij de wateren om Celebes, waarbij hij van al zijne opmerkingen en ontdekkingen getrouwelijk aan het gouvernement verslag deed. Hij toonde groote volharding, niettegenstaande hij met groote tegenspoeden te strijden had. Zoo leed hij in 1830 schipbreuk met de bark ‘Alliance’. Varende langs de kusten van Boni ontdekte hij de schoone baai van Kendari, welke naar hem ‘Vosmaers-baai’ is genoemd. Hier trachtte hij een handels-etablissement te vestigen. Om den makassarschen handel weer op dreef te brengen, welke sinds eenigen tijd kwijnende was, doordat Boegineezen de Makassaren allengs

[p. 1287]

begonnen te verdringen, vatte hij het plan op, de vestiging aan de oost kust, m.n. aan de baai van Kendari, te bevorderen van de Orang-Badjo's, een zwervend volk, dat gaarne met de Makassaren handel dreef en veel meer geschikt was voor de vangst der karet-schildpad dan de kustbewoners. Volgens berichten hadden de Orang-Badjo's reeds vroeger gedurende tal van jaren met meer dan 200 prauwen de baai bezocht, maar zich, na het vertrek van hun beschermer, Aroe Bakoe, niet meer veilig gevoeld onder de koppensnellende bevolking. Vosmaer ondervond allen steun van regeeringswege. Op 18 Febr. 1833 vertrok hij met de schoeners ‘Swift’ en ‘Iris’ naar Kendari. De ‘Swift’ verging, waarbij Vosmaer al zijne goederen met inbegrip van journalen, aanteekeningen en opnamen verloor, de vrucht van jaren arbeid. Hij zette de reis met de ‘Iris’ voort, waarmee hij 3 Juni te Kendari aankwam. Zijne pogingen werden aanvankelijk met succes bekroond. De Koning verleende hem het radicaal van indisch ambtenaar en na een tweede reis naar Kendari werd hij, begin 1835, tot assistent-resident van Gorontalo benoemd. Een gouvernements-vaartuig werd te zijner beschikking gesteld, ter verdere opneming van de kust van Celebes. Hij vertrok weder naar Kendari, waar hij hoopte te slagen in het project, de Tobellozeeroovers in de Vosmaers-baai te brengen en hen als ordelijke menschen in die streek te vestigen. Hij werd echter onderweg door hevige koortsen aangetast en overleed te Boeton den 13. Januari 1836.

Zie: Nederl. Staatscourant, no. 269 van 12 Nov. 1836.

Römer