Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Visscher, Claes Jansz.]

VISSCHER (Claes Jansz.), kopergraveur en kunsthandelaar. Er zijn twee uitgevers met dezen naam, doch hier bedoelen we den jongsten, geboren te Amsterdam in 1586 en gestorven aldaar 19 Juni 1652. Hij was in de leer bij J. Hondius, huwde in 1608, was in 1625 diaken van de gereformeerde Gemeente in Amsterdam; ook speelde hij een rol in het verhinderen der opvoering van de Gijsbrecht van Amstel. In 1610 werd hem een zoon Hendrik, in 1617 Floris en in 1618 Nicolaas geboren. De familie Visscher had een zaak in de Kalverstraat, genaamd ‘in de Visscher’; zij was vooral bekend op het gebied van landkaarten. Omstreeks 1612 is de tijd, waarin Cl. Jansz. Visscher zijn beste werk maakte.

Teekeningen van zijn hand bevinden zich te Amsterdam, 's Rijks Prentenkabinet: Zierikzee, Ouwerkerk, Batsentoren, ruïne van het kartuizerklooster, kerk te Sloterdijk, buiten Haarlem aan den weg naar Leiden (kz. de vuurtoren te Zandvoort), titelprentontwerp voor het werk van J.v.d. Velde, riviergezicht met schepen en boerenwoningen, 5 kleine landschappen, roos met insekten 1618; Amst, Archief, eenige; Amst. Mus.

[p. 1263]

Fodor (atlas Splitgerber); Rotterdam, Boymans, twee; Maartensdijk, coll. Lugt, gezicht op Londen; Weenen, Albertina, Katharinakerk te Amsterdam.

Prenten, door Cl. J.V. gemaakt of uitgegeven, zijn o.a. portretten van Ledenberg, Hogerbeets, Wttenbogaert, Ad. van Wael, de geschiedenis op het slot Loevestein, intocht van Maria de Medicis, ontvangst van Henr. Maria en Willem van Oranje op het slot van Adr. Pauw, bijbelsche voorstellingen uit het oude en nieuwe testament als: Ecce homo, de Verloren zoon, groote en kleine landschappen met bijbelsche voorstellingen, voorstellingen als de arme ouders aan de deur van de rijke kinderen, het gebed voor den maaltijd, gezichten op Amsterdam en gezichten in Amsterdam o.a. van den Haringpakkerstoren, S. Antoniespoort, het O. en W.I. huis, de Beurs van binnen en van buiten, de Waag, het oude Stadhuis, de Nieuwe Kerk, verder een reeks gezichten buiten Amsterdam als Sloterdijk, Diemen, 12 landschappen bij Haarlem, Assenburgh, Deventer, landschappen naar E.v.d. Velde, naar P. Brueghel, naar A. Bloemaert, van Wieringen, verscheidene kasteelen naar R. Roghman, kaart van Vlaanderen, Gulik, Zutfen, Antwerpen, Mechelen, koppen van de koningen der Perzen, Moskoviërs, Chineezen, historieprenten als: ‘afbeelding der justitie soo tot Leyden als Rotterdam’, ‘den teghenwoordighen Arminiaen’, ‘Slatrus komt het graff’, ‘transformatie’, ‘'t gerecht van 's Gravenhage’, ‘'t Arminiaenskaproen’, ‘Spaansche Inquisitie’; spreuken als: die den nest weet, die weet..., 't varcken moet in 't schot. beter by de uyl gheseten als bij den valck ghevloghen enz., verder een leprozenomgang, dansende boeren, costumes uit Parijs, ganzenbord, wasscherij, de trap des ouderdoms. Titelprenten bij Opera omnia Terentii Varron is fundamentalis regulae artis pictoriae et sculpt., Em. v. Meteren, Belgische ofte nederl. oorlogen. Verder historie-prenten, bij Muller beschreven, o.a. no. 1144 vlg. 1600 slag bij Nieuwpoort, no. 1157 1600 zeilwagen van Stevin, no. 1208 leprozenomgang 1608, no. 1293 28 Dec. 1614 potvisch gestrand bij Noordwijk, no. 1400 15 Mei 1619 Ledenberg, no. 1536 16 Sept. 1625 lijkstatie van Maurits, no. 1612a 1 Mei-17 Aug. 1629 beleg van 's Hertogenbosch, no. 1690 10 Juni tot 21 Aug. 1632 beleg van Maastricht, no. 1810 21 Oct. 1639 zeeslag bij Duins, no. 1836a 2 Dec. 1641 ondertrouw van Willem II, no. 2024 7 Juli 1652 brand van het stadhuis te Amsterdam, no. 620 A 1573 Kenau Simonsz. Hasselaer, 18B voorstellingen uit het volksleven, no. 118 kaart van Noord- en Zuid-Holland, no. 1121A 5 Febr. 1600 gevecht op de Vugterheide, no. 1926A oprichting Walenkerk te Amsterdam 1647, no. 2068A 1647 spotprenten op Cromwell, no. 1854A plan bedijking Haarlemmermeer.

C.J. Visscher illustreerde werken als: Bloemhof voor de nederlandsche jeugd (1631 4^o. obl.); de Cleynwerelt (1608 4^o. 1614, 4^o. obl.); G. Typeus, Haarlemmerduinenzang (Amsterdam 1728); Roemer Visscher, Sinnepoppen.

Zie: J.M. Blok, Tentoonst. v. prenten door Cl. J. Visscher in 's Rijks Prentenkabinet Amsterdam, in Oude Kunst (1919), 107; C. Kramm, De Levens en werken der holl. en vl. kunstschilders etc. (Amsterdam 1857-64) VI, 1771; G.K. Nagler, Neues allgem. Künstlerlexikon (München 1835-52) XX, 418; Ch. Blanc, Manuel de l'amateur d'estampes (Paris 1854-90) IV, 139; Fr. D.O. Obreen, Archief voor Nederl. kunstgeschiedenis I-VII (1877-87), II, 166, III, 224,

[p. 1264]

VII, 261; A.M. Hind, A short history of engraving and etching (London 1911) 355; E.W. Moes, Aant. 's Rijks Prentenkabinet, afd. prenten; A.D. de Vries Azn., Biograf. aanteekeningen in Oud-Holland (1886) 223; F. Muller, De Nederl. geschiedenis in platen (Amsterdam 1863), no. 427, 1038, 1144, 45, 52 (b), 57 (a), 1208, 66?, 67, 82, 86, 93, 1306, 07, 24, 37 (c), 1400, 10, 11, 21, 25, 26, 35, 49, 59, 61, 62, 66, 67, 72, 84, 94, 95, 99, 1500, 08, 09, 11, 13-15, 17, 18, 20, 23, 29, 36, 75, 76, 82, 85, 1612a, b, 56, 71, 90, 1810, 21, 36, c, 40, 42, 46, 65a, 82, 1990, 2024, 2134; S. 427, 45, 620A, 703c, 19B, 1086E, 1108, 09, 18B, K-M, T, Am, 21A, 32, 72, 1241, 60, 77A, 81A, 82, 85C, F, H, 91A, 93, 99, 1301, 28, 29, 84-86, 1409, 21, 33A, 49A, 50, 59, 62, 67, 83-95, 98, 1500, 01, 04, 05, 09, 29, 45G, 94A, 99A, 1612, 36, 40, 41, 43, 56A, 59, 68B, 90, 94, 95, 1714A, 26A, 40, 46A, B, 74A, 75A, 1810, 54A, 85, 89, 93, 1903, 08A, 11, 26A, 2068A, 427A, 1275A; A.v. Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon II, 795.

J.M. Blok