Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Steengracht, Mr. Johan (2)]

STEENGRACHT (Mr. Johan) (2), gedoopt te Middelburg 6 April 1633, overl. aldaar 30 Januari 1705, begr. in de Oude Kerk, zoon van Mr. Johan (1) en van Maria de Huybert.

Hij werd in 1650 te Utrecht student in de rechten en volgde na zijn promotie zijn vader op als secretaris ter Admiraliteit van Zeeland. Hij was een zeer godsdienstig man, die Zondags na de predikatie met alle familieleden, óók de dienstboden, huisoefening hield en daarbij zelf vóórging. De dichter J. Willemse noemt hem ‘een voedsterheer der deugd, een geesel voor het kwaad, een vaste Steenegracht vol wijsheid, raad en daad’. Doch zijn politieke tegenstanders in den fellen partijstrijd dier dagen noemden hem ‘de oude slang, die door valsche geschriften het volk verleidt tot slechte driften’. In 1665 woonde hij in de Abdij, in het z.g. huis van den Prins van Oranje; later werd hij een bekend godgeleerde, die een aantal geschriften van exegetischen en vooral van polemischen inhoud heeft uitgegeven.

[p. 1174]

Hij huwde te Middelburg 8 Aug. 1657 met Barbara Veth, geb. aldaar 29 Maart 1641, en overl. 1 Juli 1689 en in de Oude Kerk begraven; dochter van Mr. Adriaen en van Elisabeth van der Merct. Uit dit huwelijk sproten tien kinderen, waarvan er 4 jong overleden. Zijn zoon Mr. Adriaan (1) gaat hiervóór.

Steengracht heeft de volgende werken uitgegeven: Vooroordeelen verdreven, of voorlooper van een bevestigd ouderlingsadvys (Middelb. 1673, 8^o); Beginselen des Antichristendoms wederstaen door het Gereformeerd ouderlingschap (Middelb. 1674, 4^o); Cordate toespraak van een Christelijk politiek aan Ds. M. Eversdijk (Middelb. 1674); Dienst en ondienst der zonde of verklaring van Galaten II vers 17 (Middelb. 1683); Schat uit Oud en Nieuw en uitlegging des Briefs Pauli aan de Galaten, in welke de gronden der Goddel. waarheid worden opgehaald en met haar verwisselingen getoond, enz. (Middelb. 1688, 4^o; 2e druk met nieuwe stukken en invoegselen vermeerderd, enz. Enkhuizen, 2 dln. 4^o), door Camp. Vitringa zéér geprezen; Brief aan Ds. Joncourt te Middelburg (1689); Broederlijke wederstand, met eene onderwijsinge aan Ds. J. Fruitier (Middelb. 1700, 8^o); Middelburgse kerckendienaers door staetsdienaers overtuigt, enz. (Goes 1702, 4^o); Trouhertige consideratien over Zeelands welstand, waarin getoond werd het behoud en veyligheyd van Walcheren en Staten van Zeeland (Middelb. 1702, 4^o); Over den brief aan de Galaten, 2 dln (Middelb. 1702, 4^o); Niet en wat van 't schepsel tot Bewijs, dat er in den geval een mensch niet van Gods beeld kan overig zijn, 't geen men ongeschapen denkbeelden, natuurlijke reden enz. noemt, waarbij komen Bedenkingen omtrent de dwaling van d' hr. P.A.R. [prof. Alex. Röell] aangaande het Vaderschap en Zoonschap Gods (Leiden 1703, 8^o); Binnenste Heiligdom geopend om te zien de Godgeleerdheid na de orde van eeuwig Oud- en Nieuw Testament, Verbond en Wetgeving, enz. (Vliss. 1704, 4^o).

Zijn door J.M. Quinkhard voor het Panpoeticon Batavum geschilderd miniatuurportret is in het Rijksmuseum te Amsterdam. Bernard Vaillant teekende zijn beeltenis, waarop Pieter de la Rue een gedicht schreef. Jacob Willemse, kiesheer te Middelburg en dichter (1644-1712), vervaardigde zijn grafschrift.

Zie: Jaarb. Ned. Adel III, 195; Nederl. Adelsb. (1917), 332; Frederiks en v.d. Branden, Biog. Wdb., 755; Nagtglas, Lev. v. Zeeuwen, 695.

Regt