Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Milst, Nicolaas van]

MILST (Nicolaas van), geb. te Antwerpen 22 Maart 1645, overl. te Breda 17 Aug. 1706. Hij was een zoon van Nicolaas bij Barbara van Havere. Van de eerste jaren na zijn priesterwijding is weinig met zekerheid bekend. Hij schijnt werkzaam te zijn geweest in Edeghem, werd in December 1672 benoemd als pastoor te Wikkevorst. Na den dood van pastoor Hendrik Vosbeek (Jan. 1674), aan wien, op het bredasche begijnhof wonend, de zielzorg ook over de stad was opgedragen, werd van Milst aangewezen als enkel pastoor van dit hof. Kort na zijn benoeming stond hij op gespannen voet met het bredasche kerkbestuur, dat in de stad letterlijk alles regelde. Pastoor van Milst toch had in de Begijnenkerk opgericht de aartsbroederschap der H. Drievuldigheid en door het lidmaatschap lokte hij te veel burgers naar het hof. Verder is van zijn pastoraat weinig bekend.

Pastoor van Milst heeft zich vooral doen kennen als volksdichter. Hermans getuigt van hem: ‘blijkens zijn geschriften was hij een minzaam volksleeraar, die bevallig, gemoedelijk, zeer vertrouwelijk en gemeenzaam het volk op het pad der deugd wist te brengen en te behouden. Hij zong op den toon van Cats en Poirters, en bevalt door zijn edele eenvoudigheid in uitdrukking en zuivere zedeleer’. De meeste zijner werkjes zijn zeldzaam en dragen òf den naam van den schrijver òf diens zinspreuk: ‘soeckt uw vreught - in de deught’. Mij zijn bekend: 1e. Christelycke Beweegh-Redenen tot een salige vreese, om af te weiren alle sorgeloosheydt der siele, de eerste uitgave is mij onbekend, den tweeden druck vermeerdert met de Seven hooft-sonden ende sonde der Tonge verscheen te Breda bij Cornelis Seldenslagh in de Corte-Brughstraat in de Druckery anno 1689; een derde uitgave eveneens te Breda bij Pieter Seldenslagh in 1703. 2^o. Het sweerdt der siele ofte krachtige beweeghredenen tot een salighe vreese tegen de 7 hooftsonden ende tegen de sonde der tonge (Tot Breda bij Cornelis Seldenslagh 1689). 3^o. Jesus ghekruyst, en ghestorven voor het Welvaren van den Mensch, ofte het vermaeck der Ziele, bestaende in vijf Meditatiën op de vijf glorieuze Wonden van den Ghecruysten Jesus (Antw. Frans van Gaesbeek 1693), opdracht aan Maria Schuermans, meesteres. 4^o. Cort Begryp van seven Meditatien, gedaen op de seven woorden Christi, gesproken aen het Cruys, met de liedekens daer op dienende (Tot Breda gedruckt by Cornelis Seldenslagh Brughstraet anno 1695). 5^o. Den sone Godts, gheworden eene sone des Mensche, Lydende ende stervende voor den mensch, voorghestelt in de vyf droeve mysterien (Antwerpen, Frans van Gaesbeeck 1697), opdracht aan Sr. Elisabeth Verboven, costeres. 6^o. Seven Meditatien op de seven woorden Christi, gesproken aan het cruys met haere tusschen-gezangen, leerende wel leven en wel sterven (Antw. Frans

[p. 876]

van Gaesbeek 1702), opdracht aan Joanna Barbara de Journo. 7^o. Het Houte Sleutelken tot openinge van het Menschen Hert, gepast op eenige woorden van d' Evangeliën, die Sondaghs, en Heyligh daghs door het geheel jaer, en op eenige bezondere Feesten, oock al de dagen van den Vasten in de Kercke worden voorgelezen (Antwerpen, Frans van Gaesbeeck 1706).

Zie: Alph. Goovaerts, La famille van Havre I, 33; G.C.A. Juten, Cartularium van het Begijnhof te Breda bl. XXXX, 254; Analectes pour servir à l'histoire ecclés. de la Belgique VI, 291, X, 242; Hermans, Geschiedk. Mengelw. over N. Br. I, 190.

Juten