Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Kemper, jhr. Jeronimo de Bosch]

KEMPER (jhr. Jeronimo de Bosch), geb. te Amsterdam 23 Maart 1808, overl. aldaar 20 Oct. 1876, was een zoon van Joan Melchior Kemper (dl. II, 658) en Christina de Vries. Nadat hij reeds als student had uitgeblonken door groote gaven, werd hij 24 Juni 1830 te Leiden gepromoveerd in de rechten op een proefschrift De Indole Juris criminalis apud Romanos. Na zijn promotie vestigde hij zich als advocaat in den Haag. In 1834 werd hij substituut-officier van justitie te Amsterdam, waar hij in 1841 advocaat-generaal werd bij het Hof van Noord-Holland. Daar schreef hij ook zijn standaardwerk, dat nog steeds groote waarde bezit en de beste commentaar was op het oude wetboek van strafvordering, getiteld: Het Wet boek van Strafvordering (Amsterdam 1838-40, 3 dln.). In 1852 werd de Bosch Kemper hoogleeraar aan het athenaeum te Amsterdam als opvolger van C.A. den Tex, welk ambt hij 22 Nov. 1852 aanvaardde met een inwijdingsrede over: De Staatswetenschap, eene wetenschap op waarneming en wijsbegeerte gegrond en door voortdurende kritiek te volmaken. Als geleerde en als staatsman heeft hij zich een grooten naam verworven. Hij was lid van den Raad, van de Provinciale Staten, later buitengewoon lid van Gedeputeerde Staten en sinds 1867 korten tijd lid van de Tweede Kamer. Hij was een aanhanger van de liberale denkbeelden, maar behoorde niet tot een staatkundige partij. In 1848 richtte hij de ‘Vereeniging voor de Statistiek’ op, waarvan hij ook voorzitter werd en menige bijdrage publiceerde hij in het Jaarboekje dier Vereeniging. Een groot geleerde, blonk hij tevens uit door gaven des gemoeds. Hij was een menschenvriend, met hooge idealen bezield, strevende naar een rijk van waarheid en liefde, waarvan getuigen de door hem geredigeerde Vriend van

[p. 697]

Armen en Rijken en het ter verheffing van het volk door hem uitgegeven Volksblad.

Gehuwd met Maria Aletta Hulshoff, had hij een zoon Barend (dl. V, 298).

Van zijn vele kleine geschriften heeft prof. Vreede (De Bosch Kemper als Staatsburger en geleerde herdacht (1877)) een lijst samengesteld. Van zijn grootere mogen vermeld worden: De Staatkundige partijen in Noord-Nederland, geschetst in een Historisch Overzigt van deszelfs binnenlandsche staatsgesteldheid (Amst. 1837; zonder naam); Gedachten over de beoefening der aanstaande Nederl. wetgeving (Amst. 1838); Handleiding tot de kennis van het Nederl. Staatsrecht en Staatsbestuur (Amst. 1850-1853); Geschiedkundig onderzoek naar de armoede in ons Vaderland, bekroond door de Holl. Maatschappij (1851); Het Wetboek van Strafvordering aan ervaring en wetenschap getoetst. (z.j.). Op het gebied der destijds opkomende sociologie schreef hij: Wetenschap der zamenleving (Amst. 1863-71 3 dln.), waarvan het tweede deel een nieuwe, uitgebreide uitgave was van Het Ned. Staatsregt en Staatsbestuur. Voorts schreef hij: Staatkundige Geschiedenis van Nederl. tot 1830 (Amst. 1868-71); Geschiedenis van Nederland na 1830 (Amst. 1873-82, 5 dln.); Godsdienst en Wetenschap, Toespraak (1867). Hij was van 1841-45 redacteur van den Tijdgenoot en hoofdredacteur van het Volksblad van 1856-70.

Zijn portret is in hout gesneden door Walter en op steen gebracht door J.P. Berghaus.

Zie over hem: Levensb. der Maatsch. van Ned. Letterk. (1877); Themis, (1876), 523-540; Busken Huet, Litterarische Phant. en Krit. VII, 173-177.

van Heijnsbergen