Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Cortenbach, Joost van]

CORTENBACH (Joost van), geboren 18 Aug. 1498 op het kasteel van Helmond, overleden aldaar 3 Sept. 1560, zoon van Jan v.C. (3) en van Margaretha van Ghistelles, volgde zijn broeder Jan v.C. (4) na diens dood als heer van Helmond op en nam daarbij de verplichting op zich der jaarlijksche douairie van ƒ 300 aan Cath. van Assendelf, de weduwe van zijn broeder. De leenverheffing had plaats 8 Dec. 1534. Bij zijn inhuldiging als heer der stad verzochten de poorters eenige voorrechten, aan welk verzoek eerst in 1540 werd voldaan, waarna de inhuldiging 23 Sept. 1540 plaats had. De stad verleende hem een bienvenu van ƒ 300 en keerde voortaan jaarlijks uit de gemeentekas deze som uit aan de heeren van Helmond. Op getuigenis van Philips van Halewijn, heer van Maldeghem, en van Dirk Dobbelsteijn, heer van Haren, verklaarde de regeering van Brugge bij brief van 3 Dec. 1544 dat Joost v.C. was en is in dienst van keizer Karel V, dat hij vroeger was standaarddrager van wijlen graaf Hendrik van Nassau, later van prins René van Oranje, en thans van graaf Lamoraal van Egmond, dat hij in den laatsten oorlog den standaard heeft gedragen van den Keizer en dat hij alzoo geheel de Nederlanden door vrij was van alle tol-, weg- en passagegelden. Bij vonnis van het leenhof van Brabant 11 Dec. 1556 werd uitgemaakt, dat de heer van Helmond mocht jagen over de geheele meierij van 's Hertogenbosch. In den nacht van 11 Febr. 1549 brak er een hevige brand uit in het kasteel, waardoor een gedeelte van den westelijken vleugel uitbrandde.

Hij was in Augustus 1536 gehuwd met Catharina van Halewijn (geb. Februari 1515, overl. 5 Aug. 1557) dochter, van Jacob van Halewijn, heer van Maldeghem, en van Catharina van Halewijn

Uit dit huwelijk werden geboren: Jan (5) (die voorafgaat), Adolf (die voorafgaat); Floris, trad in de ridderorde van St. Jan van Jeruzalem en ondernam in 1561 een bedevaart naar Malta; bij brief verleden voor schepenen van Brugge van 13 Maart 1561, schonk hij aan zijn broeders en zuster al zijn rechten, die hij op de nalatenschap zijner ouders zou kunnen doen gelden, onder voor-

[p. 331]

waarde, dat zij hem jaarlijks zouden uitkeeren de som van 600 carolusgulden tot op het oogenblik, dat hij in het bezit zal zijn van een commanderie, welke hem minstens 1800 gulden 's jaars zal opleveren, en dat zij, in geval hij door de Turken mocht gevangen genomen worden, voor hem een losprijs zullen betalen van 1000 carolusgulden; Catharina, huwde met Adriaan, heer van Warluzel de Bretencourt, Waudru enz., zoon van Frans en van Antoinette de Bonnière, die een tijdlang omstreeks 1580 het bevel voerde over de troepen ter verdediging van de stad en het kasteel van Helmond.

Blijkens enkele legaten en erfrenten, opgenomen in den zeer uitgebreiden inventaris van de nagelaten goederen van jhr. Joost van Cortenbach, die zich bevindt in het archief der heerlijkheid, had hij ook nog een paar natuurlijke kinderen met name Jan, wiens moeder Ida heette, gehuwd met Petronella Massereels, testeerde 1559; Isabeau, eerst gehuwd geweest met jhr. Dierich Dobbelsteyn van Doenrade, heer tot Harent en daarna met Mr. Joost van Cranevelt; Margaretha, non in het klooster van Zoeterbeek, werd in 1589 onderpriorin van dit klooster en overleed aldaar 1599 (L. Schutjes, Gesch. v.h. Bisdom 's Hert. V, 219).

Zie: A. Sassen, De heeren van Helmond, 18-20; J. Heeren, Biogr. Wdb. van Helmond, 70-71; Taxandria VI, 28, XXIX, 38-39, 112, XXX, 13-19; 262-264.

Heeren