Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Roelofs, Willem]

ROELOFS (Willem), zoon van Otto Willem en Wilhelmina Carolina Elisabeth Pronckert, geb. te Amsterdam 10 Maart 1822, overl. te Berchem bij Antwerpen 12 Mei 1897, huwde te St. Josse ten Noode 22 Jan. 1852 Johanna Adriana Verstraten, en te Schaerbeek 18 Nov. 1873 Albertina Vertommen.

Hij was een zeer bekend kunstschilder, vooral van landschappen en tevens een zeer verdienstelijk entomoloog. Omstreeks 1826 ging hij met zijne ouders naar Utrecht, was 1840-41 in den Haag, 1841-45 in Utrecht, 1845-47 in den Haag. Van toen af tot 1887 in Brussel, en daarna weer in den Haag; op weg wederom naar Brussel om daar zijne laatste dagen door te brengen, overleed hij. Hij werd begraven te Schaerbeek. Zijn leermeesters waren Hendricus van den Sande Bakhuyzen (1795-1860) en Abraham Hendrik Winter (1800-1861). In 1847 was hij medeoprichter in den Haag van Pulchri Studio. In België begon hij zijn studie van de entomologie, hij sloot zich aan bij de Société Entomologique de Belgique en publiceerde in haar tijdschrift verschillende artikelen. In Nederland terugkomende sloot hij zich dadelijk (1887/8) aan bij de nederlandsche entomologische vereeniging en ook in haar tijdschrift publiceerde hij artikelen. Bij het bericht van zijn dood leest men in het Tijdschrift voor Entomologie jaarg. 1897 verslag p. 31/2 dat hij was ‘een Coleopteroloog van den eersten rang en in het bijzonder een autoriteit wat betreft de zoo uitgebreide en moeilijke familie der Curculioniden of Snuitkevers’.

Als schilder was Roelofs een voorlooper van de Haagsche school, hij was te veel nog onder invloed der Barbizonsche meesters en van meesters als Gainsborough, Constable, dan dat hij zijn eigen land volkomen begreep, zijn kleuren zijn zeer donker, zijn composities zwaar. Hij ontdekte opnieuw het holl. landschap ('t Gein etc). Hij heeft voor een deel H. Mesdag gevormd en had als leerling den etser jhr. Mr. C. Storm van 's Gravesande.

Schilderijen van zijn hand bevinden zich o.a. te Amsterdam in 's Rijksmuseum, het Sted. Museum, den kunsthandel v. Gogh en Mus. Fodor; Rotterdam, Boymans; 's Gravenhage, Sted. Museum en coll. Spaan.

Teekeningen van zijn hand bevinden zich o.a. te Amsterdam, 's Rijks Prentenkabinet: 4 landschappen en één voorstellende de schilderijenveiling

[p. 1198]

der verzameling J. Bleuland te Utrecht in 1839 (aan de keerzijde aan teekeningen over de prijzen) landschap van 1865 in het Album Amicorum van de Groot Jamin; Amsterdam, Mus. Willet-Holthuyzen: schuit; Rotterdam, Mus. Boymans: vaart met molens; Haarlem, Mus. Teyler: omstreken v. Haarlem, Meerkerk, Tinaarlo, na het onweer; 's Gravenhage, kunsthandel Biesing: watermolen in Gelderland; aldaar, kunsthandel Schüller: polderland.

Steendrukken van zijn hand zijn o.a. een reeks voor de Nederl. Teekenportefeuille van 1847, gezichten op Vlieland, Terschelling, Zaandam, Drente, hunnebed te Tinaarlo.

Naar hem maakten prenten: E. Starck, Löwenstam, Walter, W. Steelinck, P. Matthes, J. Caramelli, J.J. van der Maaten, M. Weber, J.J. Mesker, P.J. Arendsen, A. Minon.

In October 1907 werd in Pulchri Studio in den Haag eene eeretentoonstelling van zijn werk gehouden en in December 1911 een tentoonstelling in den Larenschen kunsthandel te Amsterdam. Veilingen van zijn werk hadden plaats in Febr. 1898 te 's Gravenhage en Mei 1910 bij Boussod Valadon en Co., den Haag.

Zijn door Jos. Israëls geschilderd portret is in het Gemeentemuseum te 's Gravenhage; een prent van zijn portret bestaat door P.W.v.d. Weyer.

Zie: G.H. Marius, de Holl. Schilderkunst in de 19de eeuw, 's Gravenhage, 2e druk, 1920, 52, 69, 98, 107, 125-26, 162, 163, 168, 190, 254; H.P. Bremmer, Moderne Kunstwerken I, 15, IV, 86, 87, 88, VI, 58; F. Muller, De Nederl. geschiedenis in platen (Amsterdam 1863), 321a, 46a; Zeitschrift für Bildende Kunst. 1884, 262; A.v. Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon II, 461; Ch. Blanc, Manuel de l'Amateur d'estampes (Paris 1854-90) III, 348; C. Kramm, De Levens en werken der holl. en vl. kunstschilders etc. (Amsterdam 1857-64) V, 1376, sup. 125; C. Immerzeel, De Levens en werken der holl. en vl. kunstschilders etc. (Amsterdam 1843) III, 22; H.P. Bremmer, 100 lichtdrukken, naar werken in Pulchri Studio 1007; Bryan's Dict. of Painters 1919; H. Smissaert, Willem Roelofs in Elsevier's Geïll. Maandschr. 1891, p. 417, later verschenen in Het schildersboek, Nederlandsche schilders der 19e eeuw in monographien door Tijdgenooten (Amsterdam 1898), 63; H.F.W. Jeltes, Willem Roelofs, Bijzonderheden betreffende zijn leven en zijn werk, 1911; dezelfde, Willem Roelofs in Elsevier's Geïll. Maandschr. 1922; A. Plasschaert, Naamlijst v. holl. schilders (Amst. 1912) 86; dezelfde, XIX eeuwsche schilderkunst (Amst.) 201.

J.M. Blok