Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Junius, Dr. Franciscus Johannes Jacobus Albertus]

JUNIUS (Dr. Franciscus Johannes Jacobus Albertus), geb. te Leiden 15 Febr. 1809, overl. te Tiel 3 Sept. 1879; zoon van Johan Hendrik J., luthersch predikant te Leiden, gesproten uit het klassieke godgeleerde geslacht, en van Maria Elisabeth Benier.

Hij studeerde van 1824-27 aan het gymnasium en werd in laatstgenoemd jaar theol. student in zijn geboortestad, legde met den hoogsten lof verplichte en niet verplichte examens af en zag zich als leidsch student met goud bekroond voor de beantwoording eener leidsche prijsvraag over de zedeleer der Apostolische Vaders (Commentatio de doctrina morali

[p. 869]

Patrum Apostolicorum, opgenomen in de Annales Academici van Leiden 1833), en van een utrechtsche over den oorlog (Commentatio de quaestione, utrum e doctrina ethices christianae homini et principi christiano liceat bellum gerere nec ne? opgenomen in de Annales acad. van Utrecht 1834). Ondanks het voorstel, hem door prof. Hamaker na den dood zijns vaders (1828) gedaan, om zich geheel aan de oostersche letteren te wijden, met het vooruitzicht eerst interpres van het Warneriaansch Legaat en later, bij de eerste vacature, hoogleeraar te worden, bleef hij zich geen ander doel voorspiegelen dan den werkkring van evangeliedienaar. In 1834 werd hij candidaat bij het Prov. kerkbest. van Z.-Holl. en trad 11 Oct. 1835 bij zijn eerste gemeente, Benthuizen, in dienst. Terwijl hij hier stond, promoveerde hij 11 Febr. 1836 tot theol. doctor op een dissertatie De Justino Martyre apologela adversus Ethnicos. 29 April 1838 deed hij zijn intrede te Geervliet, en 13 Oct. 1844 te Tiel, waar hij tot zijn dood in dienst bleef. In 1860 werd hij predikant in het huis van arrest, vierde te Tiel 11 Oct. van dat jaar gedachtenis van zijn 25-jarigen dienst met een uitgegeven rede over Romeinen 1 vs. 16. Voortdurend had hij zitting in kerkelijke besturen, verkozen zijnde in 1854 tot lid van het Class. Best van Tiel, in 1855 van het Prov. Kerkbest. van Gelderland, in 1857 der synode en in datzelfde jaar, als ook 29 Juli 1876, door de synode tot lid der Synod. Commissie, in 1861 tot vice-president, 1864, 1868 en 1871 tot president der synode, in 1873 door de synode tot lid der Comm. van Advies in zake eener reorganisatie van kerk en kerkbestuur (zijn rapport vond, zoo men zegt, dan meesten bijval bij de synode), in 1874 tot lid der synode als secr. van den vice-president. Nog in Nov. 1878 tot pres. van het Prov. Kerkbest. van Gelderland benoemd, vervulde hij dit ambt geen geheel jaar meer, wegens zijn overlijden in het volgend jaar. Hij was als hoogstaand wetenschappelijk man geacht: onderscheidene genootschappen benoemden hem tot lid, b.v. in 1846 het Theol. Gezelschap te Groningen, 13 Sept. 1850 tot correspondeerend lid het Gen. v. Kunsten en Wetensch. te Batavia, in 1869 tot lid het Institut d'Afrique, société internationale pour l'abolition de la traite et de l'esclavage, enz. Welverdiend was het opschrift op zijn grafzerk, luidende: ‘Hij heeft gewerkt, zoolang het dag voor hem was’.

[p. 870]

Behalve onderscheidene opstellen in de Traktaatjes voor beschaafde jongelingen (vroeger te Nijmegen uitgegeven), het Evang. Penningmagazijn, De Christel. Huisvriend, De Morgenster, Geloof en Leven, Het christelijk Album, Het Bijbelsch Dagschrift, Waarheid en Liefde (Verhand. over de huiothesie of het zoonschap der Christenen, Recensie der dissertatie van Dr. J. Terwogt over Flavius Josephus), Nieuwe Jaarboeken voor wetensch. theol. onder redactie van Dr. Harting (Recensie der dissertatie van Dr G.J. Snoeck, spec. theol, exhibens introductionem in epistolam ad Diognetum) gaf hij in het licht: Geschied. en Belangrijkheid der Lijdensprediking (2 dln. 1853-54, Tiel A.v. Loon); De oorsprong en waarde van de verschill. verzamelingen en recentiën der brievenv. Ignatius (1859 Tiel, H.C.A. Campagne), naar aanleiding eener door hem bij het Haagsch Genootschap beantwoorde en met de gouden medaille van ƒ 150 bekroonde prijsvraag over dit onderwerp: De Oorlog in verband met Christendom en Beschaving als bijdrage ter beantwoording van eene der groote vragen van onzen tijd (1869 Tiel, D. Mijs).

Junius huwde te Menaldum 1 Oct. 1835 (kerkelijk te Dronrijp) met Anna Maria Titia Viëtor, geb. te Dronrijp 19 Nov. 1810, overl. te Tiel Aug. 1888, dochter van Neno Burhoven V., maire en ontvanger te Dronrijp, en van Anna Schik. Uit dit huwelijk sproten verscheidene kinderen. Daaronder de bekende schrijfsters Annie Foore (dl. V, 1166 onder IJzerman) en Johanna van Woude (dl. IV, 1443 onder Wermeskerken); voorts Ida Helena Junius (overl. te Amsterdam 3 Mei 1919 als wed. van Ds. Hindrik Edema van der Tuuk), Margaretha R. Junius (overl. te Velp 29 Oct. 1921 als wed. van Ds. Jan Zegers), en Jan Hendrik Junius, die met zijnafstammelingen in de beneden genoemde genealogie voorkomt.

Er is van hem een silhouet bewaard.

Zie: J. Anspach in Herald. Bibl. 1882, 273, 274 (hier voornamelijk gevolgd); Mr. H. Haitzema Viëtor, Het Gesl. Viëtor, 53, 69, 123.

Regt