Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Hooghe, Romein de]

HOOGHE (Romein de), schilder en graveur, werd geboren te Amsterdam in 1645 of 46 en begraven te Haarlem 15 Juni 1708. Hij werkte te Amsterdam en Haarlem, in 1662 was hij te Parijs, huwde te Amsterdam, waar hij in 1675 als kunstkooper wordt genoemd, wonende in de Kalverstraat, op 1 Mei 1673 met Maria Lansman. In hetzelfde jaar werd hij door Joh. Sobieski in den poolschen adelstand verheven, in 1683 was hij deelgenoot van de confrerie in den Haag, 1687 leefde hij weer in Haarlem. Als zijn leerling wordt genoemd Frans Decker te Haarlem. Verder weten we nog, dat hij door Willem III, die hem zeer genegen was, werd benoemd tot commissaris en directeur van de bergwerken van het graafschap Lingen; ook dat hij later allerlei onaangenaamheden met de magistraat van Haarlem en Amsterdam had, zooals het heette wegens het afbeelden van onzedelijkheden, doch waarschijnlijk om politieke redenen, daar hij een heftig oranjegezinde was en daarom vooral in zijn laat-

[p. 799]

ste jaren weinig bescherming kon vinden, vooral na den dood des Koning-Stadhouders. Een reeks geschriften tegen en voor hem waren er het gevolg van (verscheidene bevinden zich o.a. in de Kon. Bibl. te 's Gravenhage en het Prentenkabinet te Amsterdam).

Een schilderij van zijn hand bevindt zich te Utrecht (Munt): zinnebeeldige voorstelling van het Muntwezen, behoorende aan het Rijksmuseum te Amsterdam. Verder kwamen er eenige zijner schilderijen op vroegere veilingen voor.

Teekeningen van zijn hand bevinden zich te Amsterdam, Prentenkabinet: Besnijdenis, Minerva, de Voorzichtigheid, dame te paard met heer en knecht, mishandeling der lijken van Joh. en Corn. de Witt, La belle Constance dragonée par arlequin Deodat (spotprent op Jac. II, Lod. XIV enz.).

Onder de prenten van zijn hand bevinden zich o.a.: portretten, een zeer groot aantal op geschiedkundig gebied en van topografischen aard, illustraties van boeken enz.; ook maakte hij een aantal zwartekunstprenten. Onder de portretten bevinden zich afbeeldingen van Willem III, Servatius Galleus, A. Pauw, Adr. de Ruyter, Joh. Sobieski, J.v.d. Wayen, J. Wolzogen. Onder de geschiedkundige en topografische prenten o.a. ‘Justitie over d. Balliu v. Zuyd-Hollant’, ‘Belegering van Haarlem’ (1573), ‘Belegering van Leiden’ (1573), ‘Beleg van Antwerpen’ (1585), ‘Grave door Parma belegerd’ (1586), ‘tocht naar Chatham’ (1567), zinneprenten ter eere van Willem III, de Engelsche oorlogen, ‘moord op de gebroeders de Witt (1672)’, ‘verovering van Coevorden’ (1672), ‘vlucht der Franschen uit Utrecht’ (1673), ‘beleg en overgave van Grave’ (1674), ‘Lijkstatie v.d. Prinses Douarière’ (1675), ‘zinneprent ter eere van de Ruyter’ (1677), ‘zinneprent op de gebeurtenissen van 1680’, ‘zinneprent over d'Avaux in Amsterdam tegen den Prins’ (1684), ‘overtocht van Willem III naar Engeland’ (1688), ‘kroning van Willem III en Maria’ (1689), ‘de koning van Spanje voor het sacrement uit den wagen stappend’ (1685), ‘het Engelsche Parlement; de Synagoge der Joden te Amsterdam; 12 costuumbladen; kaarten van Haarlem en Rotterdam, wereldkaart, ‘kroning te Westminster van Willem III en gemalin’ (1689), ‘slag aan de Boyne’ (1690), ‘komst van Willem III in Holland’ (1691), ‘het seminarie en gymnasium te Lingen door Willem III opgericht’ (1697 ?), ‘het Nijmeegsche raadsel’ (1700), ‘zinneprent op de overwinning van Marlborough (1704’). Vele van de oude koperplaten door Rom. de Hooghe bewerkt, dienden tot nog in de 19de eeuw voor historische voorstellingen, met verandering van onderschrift enz. Onder de zwartekunstprenten noemen we o.a. allegorie op Willem III.

Rom. de Hooghe heeft o.a. de volgende werken geïllustreerd: van Hoogstraten, Voorhof der ziele (1668); van Hoogstraten, Schouburgh der nederlandse veranderinge (1644); Petter, Klare onderrichtinge der worstelkunst (1674); Boccacio, Aardige verhalen (1732); Hieroglyphica (1735); Boccalino, Pietra del Paragone (1671); M. Balen, Beschrijvinge der stad Dordrecht, (Dordt 1677); Allard, Orbis oppida habitabilis et vestitus; Cartes marines (1693); Suite du Nept. François, (Amst. 1700); Tooneel der heerschappijen ('s Grav. 1697); Korte beschrijving van 't Loo (1756); D. de la Vigne, Spiegel om wel te sterven; F. Rijp, Chronyk van Hoorn (1706); la Fontaine, Contes et nouvelles en vers (1696).

Naar hem graveerden: J. Edelinck: Isbrandus van Diemersbroeck, en Tilman van Gessel; A. Delfos: allegorie, links vrouw met pen in de hand; J. Luiken: titel voor d'Argentus van J. Barklai;

[p. 800]

C. van Noorde: zelfportret; P. Sluiter: Atlas historique dl. 11; J. de Baen heeft een schilderij gemaakt naar de ets van Rom. de Hooghe, voorstellende de apotheose van Corn. de Witt, en J.M. Quinckhard heeft een schilderij gemaakt naar de ets van Romein de Hooghe, voorstellende Matt. Balen; beide schilderijen bevinden zich in het Rijksmuseum te Amsterdam.

Van zijn portret bestaan prenten door J. Houbraken, C.v. Noorde, J. Chr. Sysang en een onbekend kunstenaar; een miniatuur door N. Verkolje is in het Panpoëticon Batavum, 's Rijks museum Amsterdam.

Zie: A. Houbraken, De Groote Schouburgh der nederlantsche Konstschilders (Amsterdam 1718-29) II, 310, 331; J.C. Weyerman, De Levensbeschrijving der nederlandsche konstschilders (den Haag 1729) I, 93, III, 114; R.v. Eynden en A.v.d. Willigen, Geschiedenis der nederl. schilderkunst sedert de helft der 18de eeuw (Haarlem 1816-42) I, 426, IV, 153; v.d. Willigen, Les artistes de Haarlem (Haarlem et la Haye 1870) 181, 349; C. Kramm, De levens en werken der holl. en vl. kunstschilders etc. (Amsterdam 1857-64) III, 736, suppl. 184; Fr. D.O. Obreen, Archief voor nederl. kunstgeschiedenis (1877-1887) I, IV, VII; A.D. de Vries Azn., Biograf. aanteekeningen in Oud-Holland (1885), 154; S.G. de Vries, Brief van Romein de Hooghe in Oud-Holland (1892), 61; E.W. Moes, aant. 's Rijks Prentenkabinet Amsterdam, afd. prenten, afd. schilders; v.d. Kellen, Aanteekeningen 's Rijks Prentenkabinet te Amsterdam; kunstenaarsbrieven 's Rijks Prentenkabinet te Amsterdam; A. Bredius, Künstlerinventare (1661), P. 1720, U. 1987; A.M. Hind, A short history of etching and engraving (London 1908) 357; P. Kristeller, Kupferstich und Holzschmitt in 4. Jahrhunderten (Berlin 1905), 373; F. Muller, De Nederlandsche geschiedenis in platen (1863) No. 156, 210, 65, 492, 95, 501, 622, 72, 710, 772, 809, 43, 58, 71, 77, 904, 07, 09, 16, 42, 46, 2255a, 56a, 70b, 76, 84a, 85a, 94, 2302, 04, 07, 14, 16-18, 24, 27, 62, 79?, 83, 90, 2401-4, 1623?, 35a, 39, 45a, 62, 83?, 95, 2500, 04, 09, 12a, 15, 18, 19, 21, 23, 24? 25, 28? 30?, 31?, 32, 36?, 37?, 49, 59, 61, 65?, 69, 71, 77?, 78-80, 87, 88, 90?, 95, 2601, 02, 07, 18?, 21, 29, 36, 44, 67, 73?, 2706, 08, 13, 20, 22, 24a, 29, 30, 33-35, 37, 38, 43?, 51?, 80, 86, 93, 2804, 05, 27, 36, 38?, 51, 54, 62, 2905, 13, 34, 55, 90, 3011, 13, 17, 26 No. 2, al. II, bld. 27 en bld. 62, 3047, 3296, 3303, 04, 29, 43, 46, 57, 59, 3523, 3704, 4084, 6133, S24A, 458, 636, 54, 72,, 2233A, 70, 75, 76, 2374, 2442A, 77, 96A, 2506, 67A?, 74, 74A, B, 90, 2668, 90B, 2705, 54, 2811 11B, 16, 51?, 2928, 48A, 3007E, 11 Ac. 13, 17, 196B, 3291?, 95-2619B; A.v. Wurzbach, Niederl. Künstlerlexikon I, 718; Knuttel, Cat. v. Pamfl. nrs. 13534-13553.

J.M. Blok