Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Bus(sc)hof(f), Bernardus]

BUS(SC)HOF(F) (Bernardus) of Boshof, geb. te Weesp in 1592 of 1593 (aldaar was sedert 1599 H. Bushof predikant, te Weesp gekomen uit Holten en Olst; zie Kerkelijk Handboek 1908, bijl. 148, 1912, bijl. 141, 151), als student in de wijsbegeerte te Leiden ingeschreven 3 Maart 1610 (Alb. Studios. kol. 97), predikant te Ooien (Noord-Brabant) sedert 1612, te Zoelen in 1617, te Utrecht sedert 1618 tot zijn dood in Dec. 1639 (Duker, a.w. III, 109¹).

Tijdgenoot en geestverwant van Gisbertus Voetius, werkte hij reeds met dezen samen in Noord-Brabant, toen Voetius nog te Heusden stond, aan de hervorming van 's Hertogenbosch in 1629 en sedert 1634 te Utrecht. Als contraremonstrant woonde hij niet alleen de geldersche synode te Arnhem bij in Juni/Juli 1618 (hij stond toen nog te Zoelen), maar ook de utrechtsche synoden van 10 Aug.-1 Sept. 1619 en 5-13 Sept. 1620, in het Kapittelhuis vergaderd ‘met authorisatie der Staten van den lande van Utrecht’. Belangrijk was zijn aandeel in den arbeid van deze synoden. Die van 1620 benoemde hem tot voorzitter. Vele bijzonderheden zoowel van zijn invloed alhier als van zijn arbeid te 's Hertogenbosch, boven reeds aangeduid, vindt de belangstellende in de beneden aangewezen literatuur. Kenschetsend voor de geaardheid van Busschof in deze dagen van scherpe tegenstellingen is de bijzonderheid die H.C. Rogge (t.a.p.) uit 1632 voor ons bewaarde, toen Joh. Wtenbogaert te Utrecht was teruggekeerd, hoewel als verjaagde zich toch niet schuil houdende. Rogge schrijft: ‘Ieder wist, dat hij er was en naar de remonstrantsche godsdienstoefening ging. Busschof, de bekende dichter van den Lofzang des Heeren, sedert 1618 hier predikant, zond een dorpscollega, Henricus Oosterhaern’ (te Overmeer, Nederhorst den Berg) ‘tot hem met een groet en de boodschap dat hij nog niet vergeten had hoe Wtenbogaert hem in zijne jeugd had voortgeholpen’.

[p. 242]

Het in dit laatste citaat bedoelde lied vindt men in zijn geheel bij Visscher en van Langeraad (t.a.p.) opgenomen. Vooral dit lied (dat aan den éénen kant door duizenden geestverwanten is gezongen en zeer geliefd was, maar door tegenstanders een ‘schandeleuse loffsangh’ werd genoemd) heeft den naam des dichters bekend gemaakt. Het vond in verschillende geschriften heftige bestrijding. In Den ghepredestineerden dief, het bekende werk van Slatius (1619), wordt er een heel gesprek aan gewijd tusschen den ‘praedicant’, den ‘dief’ en den ‘cypier’. De dief noemt het lied een voor hem ‘heerlijcke lofsangh’ en hoopt het ‘op de galgeleer te singen’.

Busschof gaf een bundeltje liederen uit: Nieuwe lof-sangen en geestelycke liedekens, gemaeckt ende ten dienste der aendachtige lezers en sangers in 't licht gegeven. Er bestaan vele drukken van; de eerste verscheen waarschijnlijk in 1625. Verschillende nummers worden in later uitgegeven liederenbundels aangetroffen.

Zie: Visscher en van Langeraad, Het Protestantsche Vaderland I (Utr. 1905), 726-729; Kerkelijk Handboek 1878, 610; 1903, bijl. 166; 1908, bijl., 148; 1910, bijl., 166; 1912, bijl., 147, 151; Reitsma en van Veen, Acta I, 326, 422, IV, 209, 314, 334, VI, 407, 428, 431, 434, 442 v., 466 v.; W. Meindersma, De Gereformeerde Gemeente te 's Hertogenbosch (1629-1635) (Zalt-Bommel 1909) 18, 21, 40, 42, 263; A.C. Duker, Gisbertus Voctius (Leid. 1897-1915), drie deelen met registers; H.C. Rogge, Johannes Wtenbogaert en zijn tijd III (Amst. 1876), 275; Ned. Archief voor Kerkel. Gesch. (Leid. 1844) 21; Kerkhist. Archief II (Amst. 1859), 449; Veeris en de Paauw, Vernieuwt kerkelijk Alphabeth (Enkh. 1750) 38; D.F. Scheurleer, Nederlandsche Liedboeken ('s Gravenh. 1912) 63, 90.

Knipscheer