Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Boomius, Theodorus Guilielmi]

BOOMIUS (Theodorus Guilielmi), of Dirk Willemsz. Boom, overl. waarschijnlijk in 1632. Hij studeerde te Leiden te gelijk met Gisbertus Voetius, dien hij later ook als predikant ontmoette. Te Leiden is hij ingeschreven op 14 Jan. 1605, nadat hij 13 Nov. 1604 den eed voor het alumniaat had afgelegd. In de brieven van het Staten-Collegie (I, 332) is nog het getuigschrift te vinden, hem door den utrechtschen rector van de latijnsche school Eisonius van Wagenborch, meegegeven. Als predikant te Beusichem kwam hij op de provinciale synode te Delft in October 1618, welke hij evenwel ‘als onwettig gedeputeerd’ weer moest verlaten. Hij was remonstrantschgezind en is in Febr. 1619 door de gedeputeerden van die synode afgezet, welk vonnis door de provinciale synode in Juli en Augustus 1619 te Leiden is bevestigd (vgl. aldaar art. 69, en van de synode van 1620 art. 28 en 68). Zijn vonnis luidde: dat ‘hij een andere leer gepredickt heeft als die, op welcke hij totten kerckendienst was toegelaten, overgeset heeft een bouck Castellionis ...., geschreven heeft een schandelick boeck, genaemt de Postbode, daerin hij veel vrome kerckendienders schandelick overhaelt, schrijvende dat sij ondert decksel der conscientie rechtsom slinckscom meesterlick weten te speelen’. Opgemerkt werd daarbij, dat hij nog steeds ‘dienst doet in de schuere ende andere plaetse, seggende spottelick dat dit geen kerckendienst is; en ontboden sijnde om de acte van H. Mo.’ (de acte van stilstand) ‘te teyckenen niet en is verschenen, en .... een is van de rotterdamsche liguers’ (de vergaderden te Rotterdam op 5 Maart 1619). Tideman teekent daar bij aan, dat hij als geldersch predikant niet viel onder de verbanning door de Staten van Holland. Ingedaagd door de Staten-Generaal ‘als die 't land doorliep en hier en daar haagh-predikatiën deed’, verscheen hij evenmin, waarop hem 27 Oct. 1619 het verblijf in de Vereenigde Nederlanden werd ontzegd. Heimelijk in het land zwervend bediende hij met grooten ijver de gemeente te Gouda in 1621, en later ook Schoonhoven, Woerden, Noordrecht, Waddingsveen en Zevenhuizen. Hij onderteekende mede het derde vertoog tegen de samenzwering en was aanwezig op de provinciale vergadering van de Remonstranten in 1623, en in 1624 op die ‘van de schuilplaats’. Ook onderteekende hij het eerste gemeenschap-

[p. 156]

pelijke request in 1626. In 1628 werd hij te Schoonhoven gevangen genomen en naar Loevestein gevoerd. Hij ontkwam 19 Juli 1631. Te Schoonhoven is hij als vaste predikant ingeleid door Lansbergen, die daartoe op 1 Maart 1632 naar Schoonhoven was gecommitteerd en op 20 April rapporteerde, dat hij voor de gemeente was aangenomen. Zijn salaris, toen bepaald op ƒ 400. -, werd op 30 Sept. d.a.v. verhoogd met ƒ 25. -. Tideman zegt dat Boom overleed nog in 1632; Visscher en van Langeraad meenen dat hij naar alle waarschijnlijkheid nog 20 jaren te Schoonhoven bleef, en stierf in 1652. Zij voegen aan deze gissing toe: ‘Vóór dit jaar is er althans geen opvolger voor hem benoemd’.

De werken om wier inhoud hij in 1619 is afgezet zijn: Verclaringhe op het negende cap. Pauli tot den Romeynen, ghetrocken wt de lat. monumenten Sebast. Castellionis, in de Nederl. taele by den anderen ghestelt, door Th. Boomium (opgedragen aan Maria, prinses van Oranje, gedat.: ‘Beusichem 28 Maart’, en: Postbode verhalende de proceduren, aengaende het aennemen van de .... Dienaeren des H. Evang. respective tot Buren ende IJselsteyn: teghens het snaeteren van eenighe onrustighe menschen .... ghestelt door Theod. Boomius .... in 't jaar 1617 (opgedragen aan de regeering van Buren en gedateerd 18 Oct. 1617).

De Catalogus van Handschriften op de Bibl. der Rem.-Geref. Gemeente te Rotterdam (Amst. 1869) vermeldt onder n^o. 722 en 723 twee handschriften van Th. Boomius uit de jaren 1624 en 1628 met eigen handteekening.

Zie: Visscher en van Langeraad, Het Protest. Vaderland I (1907), 491 v.; Reitsma en van Veen, Acta III, 290-292, 302, 375, 421; A.C. Duker, Gisbertus Voetius I (1897), 283, XVIII, XXXIII, XXXV; J. Tideman, De Stichting der Rem. Broederschap (1619-1634), (Amst. 1871-72), I 21, 35, 63, 292, II 30, 79 v., 83, 136, 184 v., 243, 253, 291, 373, 377, 383, 385, 404, 457; dezelfde, De Rem. Broederschap. Biogr. Naamlijst .... (Amst. 1905), zie reg., vooral 105-108; G. Brandt, Hist. der Reformatie III en IV (Rott. 1704), registers; Archief voor Kerkel. Gesch. 1836, 68, 1840, 313 v.v.; H.C. Rogge, Joh. Wtenbogaert II (Amst. 1875), 169, III (Amst. 1876), 2.

Knipscheer