[Beeldsnijder, Joost Janszoon]
BEELDSNIJDER (Joost Janszoon), geb. te Amsterdam 1541, overl. aldaar 8 Nov. 1590, was een universeel kunstenaar. Hij was teekenaar, plaatsnijder, beeldhouwer, bouwmeester, horlogemaker, landmeter en vestingbouwkundige. Wij kennen hem uitsluitend uit zijne werken, waarvan er eenige in de 18e eeuw nog bewaard waren.
Hij schijnt oorspronkelijk steenhouwer geweest te zijn. Voor het Minderbroedersklooster te Amsterdam vervaardigde hij eene groep beelden, voorstellende Christus en zijne discipelen in den hof, in biddende houding, levensgroot; zij werden in Sept. 1566, dus toen hij 25 jaren oud was, bij den beeldenstorm vernield. Een door hem vervaardigd been- of knekelhuisje, aan de Nieuwe Kerk te Amsterdam, was volgens den achterkleinzoon zijner vrouw (uit een vorig huwelijk), die het in zijne jeugd dikwijls zag, bijzonder schoon.
Beeldsnijder was jaren lang fabriekmeester (hetgeen thans directeur der gemeentewerken genoemd zou worden) van Amsterdam, en zijn wijs beleid heeft de beste gevolgen voor de schoonheid dier stad gehad. Reeds onmiddellijk na den overgang van Amsterdam van de spaansche naar de staatsche zijde in 1578 maakte hij het plan voor uitbreiding der stad op, dat van een genialen blik getuigde. Bij de eerste uitbreiding in 1585 werd de Lastage, die reeds door den Montalbaanstoren beschermd werd, ommuurd en omgracht en zoo binnen de stad gebracht. In 1586 verkreeg Amsterdam octrooi om de voor de uitlegging der stad benoodigde gronden tegen schatting der waarde door de schepenen over te nemen; 2⅔ eeuw alvorens in Nederland een behoorlijke onteigeningswet tot stand kwam, is hier, zeker op initiatief van Joost Jansz., eene onteigening ten algemeenen nutte ten uitvoer gebracht.
De tweede uitlegging had na zijn dood, in 1593, plaats. Na die uitlegging, die met het oog op de vestingwerken in overleg met prins Maurits plaats had, had de stad den vorm eener halve maan, die zij tot de tweede helft der 19e eeuw behouden heeft. Ook de aanleg van de drie eilanden Uilenburg, Marken en Rapenburg, waardoor vele straten aan diep water kwamen, is geschied naar Beeldsnijder's ontwerp. In 1601 werd de toen binnenmuur geworden middeleeuwsche vestingmuur afgebroken.
Ook het vervaardigen van aanzienlijke gebouwen, sterkten en sluizen werd hem volgens eene aanteekening van Witsen opgedragen.
In opdracht van den hertog van Alva heeft Beeldsnijder van omstreeks 1570 tot 1573 met één man als hulp de noodige opmetingen gedaan voor eene kaart van geheel Holland benoorden den Rijn, West-Friesland en een deel van Utrecht. Daarna heeft hij de kaart, die zeer gedetailleerd is, geteekend en in hout gegraveerd. Dit werk was 31 Juli 1575 gereed en in hetzelfde jaar verkreeg hij van Requesens octrooi voor de uitgave. Van dezen
Auteursrecht onbekend