Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 6

[Arckel, Johannes van]

ARCKEL (Johannes van), studeerde te Leiden onder prof. Hoornbeek en disputeerde onder diens voorzitting 28 Juni 1664. In het Album Stud. der universiteit komt hij niet voor (30 Mei 1645, kol. 358 een medicus van dien naam, 23 Maart 1651, kol. 410 een mathematicus uit Kuilenburg en 33 jaar oud; deze kan onze Johannes zijn). Hij vertrok uit Nederland 6 Nov. 1664 met het schip ‘Nieuw Middelburg’ en kwam 16 Aug. 1665 aan de Kaap. Hij was daar de eerste wettig aangestelde predikant. Reeds den 23en Aug. opende hij het eerste resolutieboek en schreef op de eerste bladzijde: ‘Kerkenboek van de Kaap van Goede Hope, behelzende de namen der gedoopten, ledematen der gemeinten en dergenen die in den echten staat aldaar vereenigt zijn’. De eerste resolutie bevat de instemming met de gereformeerde belijdenis van ouderling Abr. Schut en diaken Johan Reiniersz. welke laatste met twee kruisjes teekent. In de nauwelijks vijf maanden van zijn predikantschap toont hij zich een vrijzinnig man: hij laat lutherschen tot het avondmaal toe en

[p. 51]

liet ‘alle kinderen, die ten H. Doop gebracht wierden, sonder onderschijt, 't zij die van gelovige christelijke of ongeloovige heijdensche ouders gesproten waren of niet, den h. doop genieten’, welke laatste kwestie toen juist in hevig debat was en waartegenover zijne houding voor zijn goed hart getuigt. Doch hij overleed reeds 13 Jan. 1666. Joh. de Vooght, die toen juist met het schip ‘Constantia’ uit Holland kwam, werd ‘met sijn believen aan land genomen en in do. van Arckels plaatse zoo lange gestelt totdat de beloofde permanente predicant uijtet vaderlant hier souw verschenen wesen’. Gelijk dan ook de Vooght 21 Nov. 1666 zijn dienstwerk aan Petrus Wachtendorp overdroeg.

Zie: Spoelstra, Bouwstoffen voor de gesch. der Ned. Ger. kerken in Z. Afrika I, 30, II, 256 vlg.

L. Knappert