Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Willemsz., Reynier]

WILLEMSZ. (Reynier), franchijnmaker of perkamentbereider te Leiden. In 1542 vond men bij hem boekjes, ‘diemen secht gemaect te sijn bij davidt joris principael auteur van vele voose ende vermaledijde secten’. Doch toen het Hof hem wilde aanvatten, stelde de leidsche regeering zich partij, ‘pretendeerende die eerste kennisse’, dus voor zich de eerste berechting eischende. De stadhouder, René, prins van Oranje, schreef toen d.d. 14 Febr. 1544, dat Reynier van de Voorpoort weer naar Leiden teruggebracht en in handen van den leidschen schout zou geleverd worden, aan wien dan ook zouden gegeven worden ‘alsulcke verbooden boucken van menne symonsz. ende andere mitsgaders alsulcke articulen van davidt joris als ten huyze van den voirscr. reyer bevonden sijn geweest’. Een week later protesteerden de leidsche afgevaardigden ter dagvaart, dat de procureur-generaal in alle hollandsche steden delinquenten mocht gevangen nemen, wat tot enervatie strekte van der steden jurisdictie. Maar Reynier kwam niet los en toen de procureurgeneraal bleef weigeren, wendde de stad zich tot den Keizer-zelven, die 8 Nov. 1544 antwoordde, dat wel is waar de steden haar recht van crimineele en civiele jurisdictie mochten behouden, maar dat het crimen laesae majestatis divinae et humanae (en daaronder viel ketterij) daarbui-

[p. 1131]

ten lag. 7 Febr. 1545 kreeg Reynier, altijd nog ter Voorpoort, eenig ‘secours van alimentatie’ voor rekening van Leiden. Zoo bleef de zaak slepende. Het Hof heeft zich toen nog eens tot Maria van Hongarije gewend, die d.d. Mechelen 19 Octob. 1545 bepaalde, dat het Hof tegen Reynier zou voortgaan te procedeeren ‘sonder prejudicie van appellatie noch eymants recht’. Middelerwijl had men hem reeds menigmaal ter torture gelegd en had hij, door de pijn krachteloos den naam genoemd (uitzondering nochtans bij de doopersche martelaren), van den amsterdamschen boekverkooper Jan Claesz., door Menno gedoopt, die dan ook 19 Jan. 1544 deswegen werd verbrand, èn van Mr. Heyndrik Busch Varcken, die 23 Jan. d.a.v. te Alkmaar werd onthoofd. Daarna is Reynier niet meer in de stukken te vinden. Heeft men hem vrijgelaten? Vermoedelijk is hij in den kerker gestorven.

Zie: Eerste Memoriaal van Van Dam, Sententiën 's Hofs van Holland en Register van Adriaan van der Goes en alle plaatsen daaruit in mijn Opkomst enz. 179 vlg. Doopsgez. Bijdr. 1864, 145 vlg. en 1909, 25 vlg.

L. Knappert