Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Torck of Turck, Lubbert]

TORCK of TURCK (Lubbert), heer van Hemert, waarmede hij 13 Mei 1564, onmondig zijnde, werd beleend, dagelijksch heer van Delwijnen en van de helft van Kerkwijk, zoon van Frederik Torck tot Zinderen en Maria van Wittenhorst, onthoofd 28 Juni 1586 te Utrecht. Hij onderteekende het verbond der edelen (1566). In 1578 werd hij in de ridderschap van Gelderland ingeschreven. Hij was kolonel en commandant van de vesting Grave, toen deze door den graaf van Mansfeld werd belegerd (Febr. - Juni 1586). Door toedoen van de troepen onder Hohenlohe en Norrits was het gelukt de stad van levensmiddelen en andere behoeften te voorzien (April), terwijl het garnizoen door uitvallen veel nadeel toebracht aan de belegeraars. Daarom werden deze door Parma met alie beschikbare troepen versterkt, terwijl de landvoogd zelf eene hevige beschieting kwam leiden. De burgers en de magistraat evenals een aantal krijgslieden, meenend dat de stad onhoudbaar was, drongen daarop bij Torck op de overgave aan. Hij gaf toe en verkreeg van Parma vrijen aftocht van het garnizoen en kwijtschelding van alle vervolging van de burgerij, waarop hij de vesting in handen van Parma overgaf (7 Juni). Slechts één hopman Denys de Charrette had zich krachtig tegen dit besluit verzet. De graaf van Leicester, die tot het ontzet van Grave in aantocht was en aan wien Torck op den dag voor de overgave nog geschreven had, dat de stad wel te verdedigen was, toonde zich zeer verstoord over de overgave. Hij riep Torck en zijne ondergeschikte officieren te Bommel ter verantwoording en deed hen gevangennemen. Op 27 Juni werd te Utrecht krijgsraad gehouden en werd Torck en twee kapiteins ter dood veroordeeld, omdat zij met Parma onderhandeld hadden en zich dus schuldig hadden gemaakt aan gekwetste majesteit. Het aanbod van Torck, om koningin Elisabeth van Engeland op zijn eigen kosten voor een groot aantal

[p. 955]

jaren te dienen, was niet voldoende om van Leicester gratie te verkrijgen, evenmin als de beden van zijne vrouw en andere betrekkingen. Hij werd 28 Juni, staande en in rood fluweel gekleed, onthoofd. Op het schavot had hij eerst met luider stem gezegd, dat hij niet met den vijand geheuld had, maar dat hij alleen had toegegeven aan de smeekbeden van de burgerij, toen hij Grave had overgegeven. Hij herhaalde deze toespraak in het fransch.

De echtgenoot van Torck Josina van Sallandt liet zijn lijk naar Hemert vervoeren en overeenkomstig zijn staat begraven. Hij had drie zoons, n.l. Frederik, heer van Hemert en Delwijnen, die huwde met Elisabeth van Goltstein, Johan, die huwde met Ermgard van Wilich tot Kervendaal en Lubbert, gehuwd met Hendrina van Arnhem en later met Jacoba van Arnhem, en een dochter, gehuwd met Andries van Goltstein tot Breil.

Zie: Bor, Ned. Oorl.bk. XXI 21-25 (706-713); Hooft Hist. boek XXIV 1063, 1064; Wagenaar, Vad. Hist. VIII 126-128; te Water, Verbond der Edelen III, 350, IV, 454-456. Geldersche Volksalmanak 1853, 225; 73, 129; 76, 11; 79, 9; 82, 24; Nederl. Adelsboek 1918, 85;

Haak