Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Verloove, Karel]

VERLOOVE (Karel), Verlove of Verloo, geb. 4 Aug. 1633, dichter, bracht zijn jeugd te Haarlem door, maar woonde later te Amsterdam. Hij leefde vermoedelijk in 1695 nog. In de geschiedenis onzer letterkunde is hij als lid van Jan Soets ‘Dightschool’ de ‘Parnassus aan 't Y’ bekend. Onder de bentgenooten nam hij een belangrijke plaats in; de herbergier van ‘De soete Rust’ noemde hem zijn halsvriend en wijdde hem tal van gedichten. Allerlei stichtelijke en zedekundige vragen werden in dichtmaat beantwoord en de door Jan Soet zelf uitgegeven Parnassus aan 't IJ, of Konst-Schoole ter deugd ontslooten en geopent door voorstellinge van 15 zinrijkke vraagen (Amst. 1663) bewaart 15 verschillende antwoorden van Karel Verloove, met zijn spreuk ‘Elk speelt zijn rol’ onderteekend. In de na Soet's dood in 1675 uitgegeven Digt-kunstige Werken vinden we herhaaldelijk den naam van V., als mede een Klinkdigt op Soet's tooneel-spel Hel en Heemel en twee vrij puntige grafdichten van V. op Jan Rixtel en Jan Soet. Ook Pieter Verhoek Poëzy (Amst. 1726) blz. 243 prijst hem in zijn gedichtje ‘Aen Karel Verlove’: ‘Maer nimmer vonde ik u door eige liefd'vermant’. De beschuldiging van onzedelijkheid, ook door tijdgenooten tegen Jan Soet's kring ingebracht, treft hem zeker niet. Een min kiesche vraag aan den kring door Jan Soet voorgesteld over 't geoorloofde van polygamie werd door hem met Kroon van de Spiegel der zeedige kuishaid (Jan Soet's Werken bl. 378) beantwoord en Soet meende dan ook later tegenover V. de verantwoordelijkheid voor het stellen van die vraag van zich af te moeten schuiven. Dit maakt het waarschijnlijk dat V. vriend van Jan Luiken was; in diens Duitsche Lier (Schiedam 1860 bl. 72) vinden we een gedicht Aan den Poeet Verlove. In 1695 kwam er van hem uit een dichterlijke verklaring van de titelprent van Jan Luiken voor Opkomst, geboorte, leven en dood van Maria Stuart... als ook de Lykreden van Joh. Brandt (Hoorn 1695). Zijn godsdienstige zin blijkt uit een bundel berijmde geschiedenissen van het Oude en Nieuwe Testament, met muziek uitgegeven: Uytbreyding over de Heylige Lofzangen

[p. 1381]

in 200 gezangen op psalmwijzen gestelt (Amst., 1686). Ook met Pieter Plockhoy, den later naar Amerika vertrokken Collegiant, was hij blijkbaar bekend; een klinkdicht van V. gaat vooraf aan diens merkwaardig geschriftje Kort en klaer ontwerp enz. (Amst. 1662). Een gedicht in Cornelia van der Veer's stamboek (Lauwerstryt tusschen Cath. Questiers en Corn. van der Veer, Amst., 1665 bl. 109) en een gevoeld gedicht op den dood van Antonides van der Goes (Alle de gedichten, 5de dr. Rott. 1735 bl. 41) doen vermoeden dat hij met beiden bevriend was. Met de eerste was hij tegelijk op den rederijkerswedstrijd 30 Juni 1682 door de ‘Witte Angieren’ te Haarlem gehouden. In het Soet-ruyckent Wit Angiertje (Delft 1683) treffen we een referein van hem aan, waarin hij Haarlem ‘de school myns jeugds’ noemt. Ook maakte hij een Lof- en lijekdicht over 't prijslijck leven en sterven van Jakob Feitama... gestorven in 1669 (Den koddigen opdisser, 2en druck, Amst. 1678, bl. 11-16) en schreef hij een bijbelsch treurspel Stefanus, eerste Kristen Bloedgetuyge (Amst. 1688, herdr. in 1719) met een fraaie titelprent van Jan Luiken versierd. De bibliotheek van de Maatsch. der Ned. Letterkunde bewaart, in handschrift uit later tijd, een gedicht van hem: Dankoffer over de heilzame verlossinge des gewetendwangs... verworven door Willem III. Er moet een afbeelding van hem hebben bestaan, want in Jan Soets reeds bovengenoemde Digt-kunstige Werken (blz. 256) treffen we een gedichtje aan: Op d'afbeelding van Karel Verloove.

Zie: Oud Holland I, 199; C.B. Hylkema, Reformateurs II (Haarl. 1902) 103; G. Kalff, Geschiedenis der Nederl. Letterk. IV (1909) en V (1910) pass.; Knuttel, Pamfletten nos. 8668 en 14180.

Ruys