Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Ruytinck, Simeon (1)]

RUYTINCK (Simeon) (1), Ruyting, Rutinck, Ruytingius, Rutingius. geb. te Norwich in Engeland, gest. 3 Jan. 1621 te Londen. Hij was een zoon van Jan Ruitinck, secretaris van Gent, en Jacqueline van Rijckegem, dochter van Mr. Gerrit van Rijckegem, rentmeester van den graaf van Egmond te Sottegem. Om de godsdienstvervolging vluchtten zijn ouders van Gent naar Norwich. 27 Juni 1573 waren ze daar reeds, want op dien datum komt zijn vader er voor als ouderling bij de nederlandsche vluchtelingenkerk. Door het houden van een school, waar o.a. ook het fransch werd onderwezen, voorzag deze in zijn onderhoud. Juli 1577 schijnt men hem van Londen uit te hebben aangemoedigd om zich voor het predikambt te gaan voorbereiden. Maar om verschillende redenen heeft hij aan dien aandrang geen gehoor gegeven. Is hij dezelfde Jan Rutynck geweest, die 3 Nov. 1579 secretaris van Vlissingen is geworden, na eerst een poos adjunct-secretaris dier stad te zijn geweest? vgl. Jaarverslag betreffende het archiefwezen ... der Gemeente Vlissingen, over 1915, blz. 2). In allen gevalle is hij later naar Londen gegaan, waar hij in 1620 nog leefde.

Simeon Ruyting was oorspronkelijk niet voor de studie bestemd. In 1593 werd hij naar Rotterdam gezonden, om bij een koopman te worden geplaatst. Maar Josia Wybo, hoofd eener school aldaar en schoonzoon van meester Jan Ruytinck, die een goeden aanleg in hem opmerkte, wist toen te maken dat hij naar Leiden werd gezonden. Als alumnus der vluchtelingenkerk te Londen werd hij daar 14 Dec. 1594 ingeschreven. 1599 ging hij vandaar naar Genève (ingeschreven 28 Mei 1599). 29 Nov. 1601 werd hij predikant te Londen, wat hij tot zijn dood gebleven is.

Van zijn hand zijn de volgende geschriften: Gheschiedenissen ende Handelingen van de Nederduytsche natie ende Gemeynten, wonende in Engelant en in 't bijsonder tot Londen, later door Caesar Calandrinus en Aemilius van Culenborgh voortgezet en in 1873 in de Werken der Marnix-vereeniging S III D I gedrukt; Gulden legende van de Roomsche kercke: mitsgaders hare Heylichdommen ende Aflaten aan den Toetssteen der Waerheyt beproeft (Londen 1612); Jeanne Pausinne, van Romen: bekent ghemaeckt; door de tsamensprake van een Protestant ende Papist Tot wederlegghinghe van Robert Bellarmin, Caesar Baronius, Florimond Raemond en andere papistische schrijvers (1615; pamflet Knuttel n^o 2216; vgl. Werken der Marnix-vereeniging S III D I, 313; er is ook een Latijnsche uitgave van verschenen); Levensbeschrijving van Emanuel van Meteren, gedrukt achter in de laatste editie van diens beroemd geschiedboek (Werken der Marnix-vereeniging S III D I, 274, 275); Harmonie der Nederlandsche Synoden, gevoegd achter Festus Hommius, Monster van de Nederlandsche verschillen (1618; pamflet Knuttel n^o. 2718, 2719; cf. Werken der Marnix-vereeniging S III D I, 323, 394); dit werkje is zeer opmerkelijk, omdat het het eerste geschrift na het Convent te Wezel (1568) is geweest, waarin deze vergadering wordt genoemd); Heilsame bedenckingen op Christo lijden; Vonnisse tegen Teerspel en Troefspel. In handschrift bleef: Kerkelijke oeffeningen en Instellingen der Nederlandsche Gemeente tot Londen. Het werk Monster der Roomschen Afgoderije.... door Simeon Ruytinck, nu voor het tweede mael tot dienst dezer Nederlanden uytgegeven, vermeerdert, ende

[p. 1182]

verbetert (Leyden 1623) door J.O. [Johannes Gysius, predikant te Steefkerk, II kol. 534] is hetzelfde boek als de reeds genoemde Gulden legende enz. In zijn Geschiedenissen komen op bldz. 218 vv., 246 vv, 250 vv., een paar gedichten en op bldz. 267 een preekschets van hem voor. Beteekenis heeft hij ook gehad voor de stichting der bibliotheek van de nederlandsche vluchtelingenkerk te Londen in 1607 (vgl. Werken der Marnix-vereeniging S III D I, 223 vv.) Bij zijn dood werden zooveel verzen op hem gemaakt, dat ze een geheelen bundel vormen: Epicedia in obitum .... D. Simeonis Rutingii (Lugd. Bat. 1622), Klachtghedichten over den doodt van.... Mr. Symeon Ruyting (Leid. 1622) (A. Willems, Les Elseviers (1880) n^o. 195; vgl. Werken der Marnix-vereeniging S III D I, 395). In Alle de Wercken van den Heere Jacob Cats (Amst.-'s Gravenh. 1726) II, 478 Dootkiste voor de levendige n^o. XXXIV is de klaagzang te vinden, dien Jacob Cats op hem heeft gemaakt. Een missive van hem, in 1610 gezonden aan den nederlandschen gezant bij het engelsche hof, zie Verslag omtrent 's Rijks oude archieven (1899). 77.

Een zuster van S. Ruyting, Elizabeth, is gehuwd geweest met den londenschen predikant Jacobus Regius (kol. 1134); een neef van hem was Bartholomeus Hulsius, afkomstig uit Frankfort en, na afloop zijner studien te Leiden (ing. 1 Sept. 1621), predikant te Cillaarshoek van 1627 tot 1635, toen hij wegens krankzinnigheid emeritaat verkreeg. Zijn zoon - reeds in 1603 was hij gehuwd; zijn vrouw, die Maria heette, overleefde hem - Simeon Ruyting (2) heeft als alumnus van Londen eerst te Leiden gestudeerd (ingeschreven 16 Febr. 1624); daarna maakte hij een studie-reis, via Duins, Dover, Calais en Rouaan naar Parijs, en vandaar via Orleans, Blois en Tours naar Saumur. Half April 1630 kwam hij daar aan en nam er zijn intrek bij professor Cappellus. Behalve van diens omgang, genoot hij er ook van dien van professor Moïse Amyraut. Na Saumur hoopte hij nog Genève en Sedan te bezoeken. 20 Juli 1631 was hij in eerstgenoemde stad ten huize van Mons. Diodati, zwager van Mr. Burlamachi van Londen, en afgevaardigde geweest op de nationale Synode van Dordrecht in 1618/19. Van zijn reis naar Sedan is toen niet meer gekomen. Nov. 1631 was hij weer te Leiden; den 6en dier maand liet hij er zijn inschrijving aan de academie vernieuwen. Van daar uit hoopte hij nu een predikantsplaats te krijgen. Hierin is hij echter heel weinig geslaagd. Toen hij in 1631 te Zurich was, had hij een uitnoodiging om te Venetië de plaats van Mr. Volkerus van Oosterwijck, predikant van de hollandsche ambassade daar, een tijdlang in te nemen, afgeslagen, omdat hij zich voor Londen bestemd achtte. Maar daar scheen men niet op hem gesteld te zijn. In een brief van 31 Dec. 1632 uit den Haag beklaagt hij zich daarover ernstig; zijn gezondheid is er zelfs door in de war geraakt. Toch schijnt hij later nog een plaats te hebben gekregen. Althans de Simeon Ruyting, die eerst te Maastricht en daarna te Nijmegen heeft gestaan, zal wel met hem identiek zijn geweest.

De te Leiden 17 Oct. 1666 ingeschr. Simeon Ruytingh (3) Neomagensis is dan wel een zoon van hem geweest. Een broer van hem daarentegen was hoogstwaarschijnlijk de 4 Oct. 1630 te Leiden ingeschreven Johannes Rutingius, toen 22 jaar oud. Te voren had deze reeds te Cambridge (Sydney College) gestudeerd. Na afloop zijner studiën (1634) werd hij eerst predikant te Zuidland (1638-41) daarna bij de hollandsche Kerk van Yarmouth (1641-45), ein-

[p. 1183]

delijk te Colchester (tot minstens 1660). In 1639 berokkende hij zich eenige moeilijkheden door, te Brielle wachtend op gunstigen wind om naar Engeland te varen, naar de Arminiaansche preek te gaan. Vgl. C. Veltenaar, Het Kerkelijk leven in den Briel (Amst. 1915) 217.

Een van de genoemde Simeons Ruytinck is nog vertaler geweest van Nathan. Pownol, Gulden Cleynoot (Nijmegen 1667). Daar dat boekje te Nijmegen verscheen lijkt het mij het waarschijnlijkst dat het van Simeon (2) afkomstig is.

Zie: J.H. Hessels, Ecclesiae Londino- Balavae Archivum II en III registers in voce; Kerkhistorisch Archief (1912) 167 noot 1, 182 noot 5; P C. Molhuysen, Bronnen tot de geschiedenis der leidsche Universiteit I ('s Grav. 1913) register in voce; W.P.C. Knuttel, Acta der Zuid-Hollandsche Synoden I en II register in voce Hulsius; Catalogus van hollandsche godgeleerde werken bij Fred. Mulder (1857) no., 1012.

van Schelven