Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Pater, Lucas]

PATER (Lucas), geb. 1707 te Amsterdam, aldaar overleden 10 Juli 1781; zoon van Gillis, kleinzoon van Lucas, huwde 27 Nov. 1735 met Emilia Agombart. Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren, waarvan er drie, die allen na hun grootvader genoemd waren, jong stierven, terwijl de vierde, eveneens Gillis geheeten, 4 Juni 1746 geboren werd. Toen P. zijn zilveren bruiloft vierde, was een zijner dochters verloofd met een zekeren Richemont.

Pater behoorde tot den kleinen koopmansstand. Voor zijn ontwikkeling is hij zeer veel verschuldigd aan Sybrand Feitama, met wien hij steeds bevriend bleef. Hij was als dichter in zijne dagen hoog geroemd. Vooral door de leden van het door hem opgerichte genootschap ‘Oefening beschaafd de kunsten’, waarvan hij vier-en-dertig jaar lid is geweest, werden hem meermalen snorkende lofliederen gewijd. Zijne vrienden zeiden van hem, dat hij ‘blijgeestig, vreemd van waan’ was en dat hij ‘in de eedle poëzij vol vuurs heeft uitgemunt’ (Bern. de Bosch). Hij werd gerekend tot de beste kenners van het tooneel zijner dagen. Behalve verschillende vertalingen, heeft hij een paar allegorische stukken vervaardigd. Het eerste werd hem opgedragen door de Regenten van den Schouwburg om als feestspel te dienen bij de heropening 28 Sept. 1749. Lucas Pater schreef hiervoor Leeuwendaal hersteld door de vrede, dat twee en twintig maal onder grooten toeloop werd vertoond. Bij de viering van het 125-jarig bestaan van den schouwburg verzochten de Regenten hem opnieuw een feeststuk te maken en hij schreef toen het ‘zinnebeeldig divertissement’ De juichende schouwburg (1763), dat ‘4 Jan. met gesloten deuren voor Heeren Burgemeesteren en verdere voorname personen, en vervolgens publiek acht maal achter elkander’ gegeven werd (Corver, Tooneelaant. blz. 115).

De vertalingen van Pater zijn: De dood van Cajus Gracchus naar het treurspel: Cornélie mère des Gracches van Mej. A. Barbier (1733, 2de

[p. 1069]

druk 1752); Gustavus, naar 't Fransch van A. Piron (1761); Izaak, of de afschaduwing des Heilands, een berijming van de prozavertaling, die Johann Christian Cuno in 1665 gegeven had van de ‘Isacco figura de Redentore’ door Pietro Metastasio, pseud. voor Trapassi (Utrecht 1783); Het onbewoonde eiland, naar The desert island van Arthur Murphy (Utrecht 1783). Deze laatste twee treurspelen, die, naar 't schijnt, nooit vertoond zijn, werden herdrukt in zijn Nagelaaten Poëzy (Amst. 1784). In 1774 had hij te Amst. reeds een bundel Poëzy het licht doen zien. Van zijne gedichten, zijn er enkele algemeen bekend geworden en gebleven o.a. het lied ‘Op de Vriendschap’, het hekeldicht op ‘De Nieuwjaarsdag’ (1777) in den trant van v. Effen ‘Spectator’. In dit laatste geschrift leverde hij ook eenige bijdragen. In het Pan Poëticon werd door M. de Roode een door Quinkhard geschilderd portret geplaatst, waarvoor o.a. Feitama in Herfstm. 1735 een bijschrift maakte. Ook Pothoven heeft zijn portret geteekend, waarvoor J. Nomsz een bijschrift gaf in 1761.

Voor zijn Poezy is een portret opgenomen, door W. Jos. Laquy geschilderd en door J. Houbraken gegraveerd 1774.

Zie: Jonckbloet, Gesch. der Ned. Letterk. V, 102, 130-135; J. te Winkel, Ontwikkelingsgang III, 437-440; C.N. Wybrands, Het Amst. Tooneel, 187, 192; De Denker 1763, I, 17 e.v.

Heeren