Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Bosveld, Paulus]

BOSVELD (Paulus), predikant te Dordrecht, waar hij in 1732 geb. was en 21 Jan. 1809 overleed. Hij had te Leiden gestudeerd (ing. 3 Mei 1750) en stond bekend als een der bekwaamste godgeleerden van zijn tijd. Vooral in de tekstverklaring en uitlegkunde blonk hij uit. Vóór Dordrecht had hij te Brandwijk en Gijbeland, daarna te Oud-Alblas gestaan, vanwaar hij in 1774 naar zijn geboorteplaats beroepen was.

Van 1796 tot '97 was Bosveld afgevaardigde voor Dordrecht ter eerste Nationale vergadering, waar hij tot de zeer gematigde unitarissen werd gerekend en zich vooral over kerkelijke zaken uitliet tegen al te ingrijpende maatregelen; hij pleitte er vooral voor staatszorg in kerkelijke zaken. Hij ging in 1795 tweemaal in bezending naar Zeeland en werd in 1797 niet in de tweede Nationale vergadering gekozen. In 1802 werd hij door ziekte genoodzaakt zijn emeritaat aan te vragen, wat hem op vereerende wijze werd verleend.

Hij was gehuwd met Cornelia Valk.

Tal van geschriften zagen van zijne hand het licht als: Vijf brieven van Philadelphus aan zijnen vriend, ter beoordeeling van het boek genaamd: den doop der kinderen verworpen en der bejaarden verkoren, in vier uitgebreide Redevoeringen (1772); Philadelphus aan zijnen broeder den veelwaardigen Heer N., Predikant te .... in V., ter verantwoording zijner leere aangaande de Goddelijke verbonden, de kerk en den kinderdoop, tegen de brieven van den Heer Alethophilus (1789); Hoe de Godsdienstgezindte van de aanzienlijken des lands in stand moet gehouden worden, een toespraak, 20 Maart 1797 in de Nationale vergadering gehouden en te vinden in Dagverhaal der Handelingen der Nationale vergadering, V, 340, later medegedeeld in de Katholiek, Maart 1844, 205 en volg.; De waarheid der opstanding van onzen Heer Jezus Christus, de grond onzer hope op eene zalige opstanding uit de dooden, in eene verklaring van het XV Hoofdstuk van Apostel Paulus eersten Brief aan de Korinthers (1798; 2de dr. 1825); Verklaring van Paulus Brief aan de Galatiërs (2 dln. 1802); Verklaring van Paulus Brieven aan de Thessalonikers (1803); Verklaring van de vijf eerste Hoofdstukken van Paulus tweeden Brief aan de Korinthers (1804); Verklaring van Paulus Brief aan de Romeinen, 2 dln. (1805-1807); Verklaring van

[p. 261]

Paulus Brief aan de Kolossers (1809); Verklaring van Paulus Brief aan de Ephesiërs (1809); Verklaring van Paulus eersten Brief aan de Korinthers, 2 dln. (1811); Zestal Leerredenen over de elf eerste verzen van het twaalfde Hoofdstuk van Paulus tweeden Brief aan de Korinthers, waarmede Paulus Bosveld zijn gewoon openbaar dienstwerk besloten heeft (1815). Verder schreef hij: Proeve over de vervolgingen tegen de Christenen; De doop der Proselten; De eerste dag der Week; en naar men wil ook de Verhandeling over den hoogen leeflijd der Aartsvaderen vóór den algemeenen watervloed. Na zijn overlijden zagen nog van hem het licht: Tijdmeter of beknopte tijdlijst der gewijde geschiedenis van Abrahams geboorte tot aan het einde der eerste Christeneeuw, 4 dln. (1818); Proeve eener eenvoudige en duidelijke verklaring der voornaamste waarheden van de Christelijke godsdienst (1825).

Zie: Vaderl. Hist. ten verv. op Wagenaar, XXX, 366; XXXIV, 54, 65, 171, 187, 342, 407; XXXV, 96, 364; XXXVII, 268, 284; Ypeij en Dermout, Geschied. der Nederl. Herv. Kerk, III, 618-620, Aant. bl. 272 (865); IV, 278 en 279 Aant. bl. 45 (261); van Kampen, Geschied. Nederl. Letteren en Wetens., II, 578 en 579; III, 179 (waar hij verkeerdelijk Pieter genoemd wordt); Collot d'Escury, Holland's Roem, V, 38 en 39; Schotel, Kerkel. Dordr., 555-575; en Visscher en v. Langeraad, Prot. Vaderl. in voce.

Zuidema