Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Alewijn, Abraham (1)]

ALEWIJN (Abraham) (1), geb. 16 Nov. 1664 te Amsterdam, gest. 4 Oct. 1721 te Batavia, zoon van Martinus Alewijn (1634-84) en Anna Hooftman (1641-89), achterkleinzoon van Dirk (1) (kol. 31), schijnt te Leiden en te Utrecht gestudeerd te hebben (een Abraham Alewijn, Amstelo-Batavus is 1685 te Utrecht, een Abrahamus Alewijn Amstelodamo-Batavus, volgens opgave 20 jaar oud, is 4 April 1682 te Leiden ingeschreven) en promoveerde 19 October 1685 te Utrecht in de rechten. Of hij koopman of advocaat is geweest, is niet zeker. Hij had een landhuis te 's Graveland, waar hij dikwijls vertoefde, hield zich met letterkundigen arbeid bezig en deed aan muziek. In Juli 1704 huwde hij de 18-jarige Sophia Beukers; bij zijne ondertrouw wordt hij advocaat genoemd. Kort na 1707 schijnt hij, om welke reden is onbekend, naar Indië te zijn gegaan en in 1714 was hij koopman te Batavia, waar hij in 1715 tot schepen werd gekozen, terwijl hij nog in hetzelfde jaar tot raad van justitie werd aangesteld. In 1721 werd hij benoemd tot advokaat-fiskaal, eene betrekking, die hij ook al ad interim een poos had waargenomen, maar nog in hetzelfde jaar stierf hij.

De letterkundige nalatenschap van Alewijn is vrij uitgebreid en van allerlei aard. In 1693 verscheen zijne Amarillis, Bly- Eindend Treurspel, eigenlijk een zangspel, ‘ten deel ontleend’ aan Guarini's Pastor fido, in 1694 de Zede en Harpgezangen. Met Zangkunst verrykt door David Petersen (herdr. in 1715 en 1733), een bundel van stichtelijken aard. De Harderszangen. Met Zangkunst verrykt door N.F. le Grand, volgden in 1699 (herdr. in 1716) en in hetzelfde jaar het zangspel Harders Spel. Ter Bruiloft van .... Frederik Wilhelm Mandt, en ... Maria van Blyswyk. Een ander zangspel, z.j. verschenen, is Orpheus Hellevaart om Euridice, een derde Harders Spel ter Eere van .... Cornelia Pruimer .. (1702); zij zijn alle herdrukt in de Zede en Harpgezangen (1715). Afzonderlijk gedrukt werd de Eereboog ter Eeuwighe Gedachtenisse der Roemruchtige Oorlogsdaden van J. Churchil, Hertoog van Marleborough, één der weinige gedichten, die Alewijn op politieke of krijgsgebeurtenissen heeft geschreven.

In 1702 trad hij als blijspeldichter op met De bedrooge woekeraar (herdr. in 1739), dat het vol-

[p. 29]

gende jaar gevolgd werd door Latona, of de verandering der boeren in kikvorschen. Van geheel anderen aard is 't Groot Waerelds Tafereel, Waar in de Heilige en Waereldsche Geschiedenissen en Veranderingen zedert de Schepping des Waerelds, Tot het uiteinde van de Openbaring van Joannes, worden afgemaelt, ... z.j., eene vertaling van J. Basnage's Le grand tableau de l'univers; de vertaling is, evenals het oorspronkelijke werk, versierd met 140 prenten van Romeyn de Hooghe en is verscheiden malen herdrukt. In 1707 volgde weer een blijspel, Philippyn, Mr. Koppelaar. Tijdens zijn verblijf in Indië schreef Alewijn de blijspelen Beslikte Swaantje, en drooge Fobert; of de boere rechtbank (1714, 1742), en De Puiterveense Helleveeg, of beslikte Swaantje aan den tap (1719, 1782), en bewerkte ook Tesóuro dos Vocábulos das dúas Linguas Portuguéza, e Belgica. Woordenschat der twee Taalen Portugeesch, en Nederduitsch (1718); deze werken zagen, evenals de vroegere, te Amsterdam het licht. Er wordt bericht, dat hij nog een werk in Hs. heeft nagelaten, onder den titel: A. Alewijns Sinebeelden, bestaande in 22 prenten, door den schrijver uitgevonden, wijders door denzelven met vaarzen en zedekundige redeneeringen op yder prent toepasselijk verrijkt, en verders gestoffeerd met veele aanmerkelijke en gedenkwaardige aloude geschiedenissen en zinspreuken, uit aanzienlijke geloofwaardige schrijvers en zedeleeraars getrokken, zijnde de prenten in koper gesneden door Pieter van Bergen.

De blijspelen van Alewijn zijn ruw en plat; toch hebben sommige er van zich vrij lang op het tooneel staande gehouden.

Zie: J.A. Worp in Tijdschr. v. Ned. Taalen Letterk., 1884, 246-275.

Worp