[Woord vooraf]
De druk van den oorlogstoestand heeft natuurlijk op den voortgang der uitgave van dit deel een ongunstigen invloed geoefend, vooral op het tempo van dien voortgang, zooals reeds alleen het jaartal der uitgave kan aanwijzen. Daarnaast moet ook in aanmerking genomen worden, dat de leider van het werk door zijn verhuizing naar den Haag zeer in zijn arbeid werd bemoeilijkt, meer dan hij aanvankelijk had gemeend, dat het geval zou zijn. De Koninklijke Bibliotheek kon bij al haren rijkdom en met de welwillende medewerking harer ambtenaren ten slotte het gemis niet vergoeden van een dagelijksche werkzaamheid in de Leidsche, die met haar bezit aan oudere werken en door de gelukkige combinatie met de bibliotheek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde een ideale werkplaats mag heeten voor den ordenenden en controleerenden leider van een werk als dit.
Deze laatste overweging heeft dien leider dan ook bewogen met de voltooiing van dit deel zijn arbeid neder te leggen. De taak werd hem te zwaar, nu tallooze reizen naar Leiden noodig werden om haar naar behooren te vervullen. De redactie vond in Prof. Dr. L. Knappert een nieuwen hoofdredacteur, wiens tot nogtoe gevolgde studierichting en neigingen hem voor de taak bijzonder geschikt deden achten. Hij zal dus voor de volgende deelen de plaats van Dr. Molhuysen innemen. Deze laatste heeft zich echter op verzoek zijner mederedacteuren en van de uitgevers bereid verklaard om lid der redactie te blijven en zal dus als zoodanig voortgaan met de medewerking aan een arbeid, die hem lief is geworden en welks voltooiing hem aan het harte gaat, gelijk hij met goeden moed den opzet heeft aangevangen.
De redactie doet met vertrouwen opnieuw een beroep op de medewerkers, die zich, ondanks den druk der tijden, ook in dit deel niet onbetuigd hebben gelaten.
P.C. MOLHUYSEN.
P.J. BLOK.
Den Haag, } Mei 1918.
Leiden, } Mei 1918.