[Carbonel, Gerardus]
CARBONEL (Gerardus), geb. te Kortrijk 1580, Jezuïet 11 Oct. 1602, gest. 29 Juli 1646 te Yperen. In 1612 was hij aalmoezenier der spaansche troepen in de Zuidelijke Nederlanden en stak in 1613 van Enkhuizen naar Friesland over, om er den katholieken geestelijke hulp te verschaffen. Met moeite had hij een zestal varensgezellen getroffen om hem over de Zuiderzee, die vol drijfijs was, te voeren. C. vestigde zijn verblijf van 1613-1617 te Leeuwarden, maar hij trok al de omstreken rond, in 1614 bezocht hij ook Groningen. In Friesland alleen bracht hij omstreeks 600 zielen tot de katholieke Kerk terug. Van 1617-1623 was de standplaats van C. te Hoorn. Toen stak hij naar Denemarken over, in de hoop er een vruchtbaar gebied voor zijn ijver te vinden, maar hierin teleurgesteld keerde hij in 1624 naar Friesland weer. In 1627 ontkwam hij aan een vervolging te Leeuwarden, door uit een venster van 6 meter hoog op een binnenplaats te springen. Na 2 maanden was hij van den schrik en de opgeloopen verwonding genezen. In hetzelfde jaar bezocht hij Ameland, waar sinds 40 jaar geen katholiek priester meer geweest was. Een deel der bevolking, reeds grootendeels doopsgezind, werd door hem gewonnen onder meer door de belofte, dat hij bij de landvoogdes Isabella voor de Amelanders vrije visscherij tijdens den oorlog zou bepleiten, als er op het eiland vrije uitoefening van den katholieken godsdienst zou worden toegestaan. Zijn vijanden beweerden echter, dat hij op Ameland de kerkelijke goederen had teruggevorderd en dat hij met de kapers van Duinkerken had gedreigd. De friesche katholieken drongen daarom, uit vrees voor vervolging, op zijn vertrek aan. In Aug. 1627 vertrok hij naar Holland en vandaar eerst naar Duinkerken en ten laatste naar Yperen.
Zie: Archief Bisd. Utrecht III, 328; V, 294; VI, 406-410; W.v.d. Heyden, Verhaal van de verrigtingen der Jezuieten in Friesland (Leeuwarden 1842), 37, 38, 43.
Derks
Auteursrecht onbekend