Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 2
(1912)–P.J. Blok, P.C. Molhuysen–
Auteursrecht onbekend
[pagina 1310]
| |
overl. te Enkh. 10 April 1775, geh. te Batavia? 13 Juli 1721 met Clasina Sterck. Hij begon met ter zee te varen, is 1715 reeds dienstdoend stuurman in O.I., kwam 1718 thuis, werd 1720 onderstuurman van de O.I.C., kamer Amsterdam, ging weder naar O.I. en Japan, werd aan wal geplaatst te Batavia, was aldaar hoogheemraad van de Bataviasche Ommelanden in 1728 en schepen in 1731, keerde terug in 1732 en vestigde zich te Enkhuizen, alwaar hij handel dreef in thee; te Enkhuizen schepen 1733-1740, ouderling 1735. Van zijne hand bestaan opstellen in druk over de land- en zeewinden te Batavia, over de moussons en over de declinatie van de compasnaald of het magnetisch systema zooals hij dat noemde. Nadat hij jarenlang aan dit laatste werk had gearbeid, met behulp van door hem verzamelde waarnemingen en van op zijne kosten aangemaakte instrumenten, verzocht hij in 1756 de Staten-Generaal zijne zoogenaamde nieuwe uitvinding te doen onderzoeken. De hoogleeraar in de sterrekunde te Leiden, Lulofs, hiermede belast, bleek met de zaak niet ingenomen en geraakte in twistgeschrijf met Semeyns, die ten slotte, mede op grond van het aan zijn geslacht verleend privilegie, van de Staten een jaarlijksch pensioen kreeg van ƒ 300 (omstreeks 1765). Zijne negotie en verdere financieele aangelegenheden schijnen onder zijn wetenschappelijken arbeid nog al geleden te hebben. De privilegieakten, die hij meermalen aanhaalt, heeft hij laten afdrukken achterin zijne Kortbondige Demonstratie van 1762. Van hem verschenen: Berigt wegens de Eigenschappen der Land- en Zeewinden waayende langs de kusten van het Eiland Java enz. in Verhandelingen Holl. Mij. der Weetenschappen te Haarlem, 1755; Waarneming over de waare Dampheffinge op een eiland benoorden Batavia in Verhandelingen, als voren; Verhandeling over de natuurlijke oorzaak der algemeene en beurthoudende Passaatwinden of Moussons in Verhandelingen als voren 1757; Kortbondige Redeneering over de gesteldheid van den Aardkloot van binnen enz. ('s Gravenhage 1760); Kortbondige Demonstratie of Nader Betoog ('s Gravenhage 1762); Merkwaardige verzameling van echte stukken en brieven gewisseld tusschen den W.E.H. geleerden Johannes Lulofs, Hoogleeraar in de Natuur- en Sterrekunde op de Hooge Schoole te Leiden en Meindert Semeyns ('s Gravenhage 1764): Brief van Meindert Semeyns aan Johan Lulofs (Enkhuizen 1764); Voorberigt of Voorreeden wegens het ontdekte magneetische Systema (Enkhuizen 1765); Het nieuw ontdekte Magneetische Systema, Rakende den Loop van den Aardkloot (Enkhuizen 1767); De voornaamste verschil Punten tusschen het nieuw uitgevonden magnetische Systema en dat van Isaak Newton (Enkhuizen). Zie: Haerlemsche Courant 12 Oct. 1754; Schotel, Kerk. Dordrecht, II, 347; B. Boncompagni, Intorno alla vita ed ai lavori di Meindert Semeyns in Bulletino di bibliografia e di Storia delle Scienze matematiche e fisiche IV (1872); D. Bierens de Haan, Notice sur Meindert Semeyns in Bullettino alsvoren V (1873); dez., Een leidsch hoogleeraar en een enkhuizer natuurkundige in Album der natuur 1872, 242; dez., Bouwstoffen no. II (Amst. 1874); Familiearchief Semeyns. de Vries van Doesburgh |
|