[Hageman, Johannes]
HAGEMAN (Johannes), zoon van Johannes Casparus en Maria Kazander, geb. te 's Gravenhage 30 Sept. 1817, overl. 30 Nov. 1871 te Pasoeroean, was aanvankelijk bestemd voor den geestelijken stand, scheen daarvoor geen roeping te hebben en vertrok als soldaat naar Indië. In 1836 ging hij in burgerlijken dienst over, vervulde verschillende administratieve betrekkingen van lageren rang tot het jaar 1860, toen hij, door zijn huwelijk een onbekommerde toekomst te gemoet gaande, ontslag uit den dienst nam en verder ambteloos burger bleef.
Schitterde Hageman dus geenszins door een hooge maatschappelijke positie, zijn onafgebroken wetenschappelijke werkzaamheid heeft zijn naam aan de vergetelheid ontrukt. Een groot aantal zijner geschriften is, 't zij afzonderlijk, 't zij in tijdschriften, uitgegeven. Hoofdvak van zijn studie was de geschied- en oudheidkunde van den indischen archipel. De ind. regeering verleende hem toegang tot de oude archieven, waaraan hij veel heeft ontleend, doch het is te betreuren, dat hij daarbij niet kritisch genoeg is te werk gegaan, vooral waar zijn mededeelingen ontleend werden uit aanteekeningen, welker authenticiteit door de kritiek nog niet geheel boven allen twijfel verheven is; ook miste hij de gave de verzamelde stof behoorlijk te verwerken, te verklaren uit de omstandigheid, dat hem geen wetenschappelijke opleiding ten deel was gevallen.
Zijn belangrijkste werken zijn: Algemeene geschiedenis van Java, van de vroegste tijden af aan, tot op onze dagen in Indisch Archief 1849 en 50, Tijdschr. Bat. Gen. 1853 en 54; in beknopten vorm ook afzonderlijk uitgegeven onder den titel: Handleiding tot de kennis der geschiedenis, aardrijkskunde, fabelleer en tijdrekenkunde van Java (Bat. 1852, 2 dln.); Geschiedenis van den oorlog op Java, van 1825 tot 1830 (Bat. 1856); Javaansche tafereelen. Fragmenten uit aanteekeningen van 1836-1864 (Samarang 1865); Geschiedenis der Soenda-landen in Tijdschr. Bat. Gen. 1867, 1869, 1870; Geschiedenis der verovering van Malakka en der oorlogen tusschen de Portugezen en Maleyers in Verhand. Bat. Gen. 1852; Geschiedenis van het Bataafsch en Hollandsch gouvernement op Java in Tijdschr. Bat. Gen. 1855, 1856, 1857.
Zie: T.C.L. Wijnmalen in Nederl. Spectator 1872, 42 vlg.
Muller