Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1

[Braak, Adriaan (2)]

BRAAK (Adriaan) (2), wellicht geb. te Alkmaar (de bevestiging hiervan is vruchteloos gezocht, al was en is de naam Braak te Alkmaar volstrekt niet vreemd), overl. 1796 aan boord van zijn schip de ‘Piet Hein’ (56 st.) in Suriname. Luitenant ter zee zijnde, behoorde hij onder de eerste leerlingen der in 1747 te Amsterdam opgerichte zeevaartschool. Als kapitein van de ‘Amphitrite’ (36 st.) stak hij 9 Mei 1781 met het smaldeel van van Kinsbergen in zee. In den slag bij Doggersbank, 5 Aug., voerde hij het bevel over de ‘Erfprins’ van 54 st., geplaatst op den rechtervleugel der linie, en had hij een hevig vuurgevecht met de ‘Berwick’ van 75 st., commandant Keith Stewart. Voor zijn gehouden gedrag werd hem door

[p. 447]

de Algemeene Staten een groote gouden eerepenning, door den Prins een kleinere gouden medaille en een eeresabel toegekend. In 1782 met 5 schepen op een britsch konvooi kruisende, ontsnapte hij in het Vlie aan een vijandelijk eskader. De partij der Patriotten gekozen hebbende, werd hem in 1787 door het te Woerden en te Amsterdam gevestigde comité van defensie het bevel opgedragen over de vaartuigen op de Zuiderzee. Ongerechtigd vlag en wimpel van den Staat voerende, maakte hij de vaart onveilig en pleegde hij geweld tegen de schepen van andere provinciën. Na het herstel van het stadhouderlijk gezag week hij met de kapiteins Sels en van Pelt uit. De admiraliteit van Amsterdam sprak in Mei 1789 Sels vrij, veroordeelde Pelt tot 15 en Braak tot 10 jaren verbanning uit de Zeven Provinciën, ontzette beiden uit hunne betrekkingen en veroordeelde alle drie in de kosten der vervolging. Na de omwenteling van 1795 keerde Braak uit Frankrijk terug en verkreeg hij 26 Juni den rang van vice-admiraal. 23 Febr. 1796 voer hij met een eskader van 8 schepen uit naar West-Indië, om alle ambtenaren aldaar uit den ouden eed te ontslaan en hun den nieuwen af te nemen, doch ten gevolge van storm kwam hij in de eerste helft van Mei met slechts 6 schepen in Suriname aan. Hij volbracht daar zijn last, deed die, wat minder gemakkelijk ging, ook op Curaçao uitvoeren, maar zag Demerary onverdedigd aan de, in naam van den Stadhouder optredende, Engelschen overgaan. Aangetast door eene ziekte liet hij binnen weinige dagen het leven. De president der Nationale Vergadering deelde dit verlies 25 Oct. mede, en op zijn voorstel werd ven klaard, dat de overledene zich verdienstelijk voor het vaderland had gemaakt, en werd besloten extract van deze verklaring te zenden aan zijne hoogbejaarde te Alkmaar wonende moeder, ‘tot een bestendige gedachtenis en blijk van achting dezer Vergadering voor den overledene’.

Zijn door H. Pothoven geteekend portret is gegraveerd door R. Vinkeles en C. Bogerts. Quenedey heeft een ander in physionotrace uitgegeven.

Zie: de Jonge, Nederl. Zeewezen IV en V, register; Dagverhaal der Nationale Vergadering.

Bruinvis