Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1

[Agricola, Jacobus Wilhelmi of Huisman]

AGRICOLA (Jacobus Wilhelmi) of Huisman, was predikant in Noord- en Zuid-Holland, te Hoogwoud en te Aarlanderveen. Te Hoogwoud kwam hij in 1582 volgens Kerkel. Handboek 1908, Bijl., 121, dat echter onjuist opgeeft, dat hij in 1605 stierf. Reeds in 1574 op de Synode te Grootebroek komt hij ter sprake: ‘Is gehandelt van een broeder, genaempt Jacop Willemsz., die een dienst’, het predikambt, ‘begeert, ende is gesloten dat die van Alcmaer hem yerst zullen examineren’. Het zou kunnen zijn, dat hij dezelfde is als Jacobus te Grosthuizen, die daar predikant was maar op eigen verlangen schoolmeester mocht worden. Waar hij vóór 1582 geweest is, weten wij anders niet, maar in dat jaar is hij predikant te Hoogwoud op de provinciale Synode geweest (13-23 Mrt.), die bijna eene nationale Synode kan genoemd worden, met een ouderling van Hoorn de geheele classis Hoorn vertegenwoordigende, waaruit wij mogen besluiten, dat hij reeds hoog aangeschreven stond. Hij onderteekende de acta dier Synode mede uit naam van zijn ouderling, omdat deze tijdens de vergadering ‘uit aensien der noot des voirsz.’ met ‘oorloff’ vertrokken was. Evenwel is aan de Synode van Noord-Holland geschreven, dat men ‘geen behagen gehadt heeft, dat nyemant anders in sijn plaetse gesonden is’. Men nam het zeer nauw met de af-

[p. 46]

vaardiging en vertegenwoordiging. Verder woonde hij de Synoden in Noord-Holland bij van 1583, 1586, 1591, 1594, de buitengewone Synode van Oct. 1598, belegd ‘vuyt last ende conforme de bescrijvinge der E.E. heeren Staeten over de zwaricheyt ende den staet der kercke tot Medenblick’, eene merkwaardige vergadering, terwijl het op die van Juni 1601 blijkt dat hij beroepen was te Aarlanderveen. Er was heel wat beleid voor noodig - het verslag der besprekingen daarover beslaat eene geheele bladzijde - om de zaak dezer beroeping, nu men aan beide zijden de komst, resp. het blijven van den predikant begeerde, in der minne te schikken. Volgens Kerkel. Handboek 1907, Bijl., 100, ging hij toch een jaar later naar Aarlanderveen, en wel tot 1606. Uit een brief van Joh. Cuchlinus aan Arnoldus Cornelii (= Crusius) van 6 Febr. 1582 schijnen wij te moeten opmaken dat hij nog al eens langwijlig kon zijn, zoodat Cuchlinus besloot over hem maar niet verder te spreken, omdat hij dáárin niet met hem wedijveren wilde. In Zuid-Holland heet hij weer als in het begin alleen: Jacobus Wilhelmi; uit de Acta door Reitsma en van Veen, III, 241, 256, 274, blijkt, dat hij de Synode aldaar heeft bijgewoond van Aug. 1606 en bij die gelegenheid tot kerkvisitator in de classis Woerden is benoemd, evenals door de Synode van Aug. 1607. Of hij toen soms nog te Aarlanderveen stond en wat er verder met hem geschied is, is onbekend.

Zie verder: Reitsma en van Veen, Acta I, 24 v.

Knipscheer