|
| |
| |
| |
Nanga lobi wi e seni na tori disi go na waka gi sranaman nanga ala trawan di abi wan spesrutu presi na ini den ati gi wi kondre Sranan.....
Met liefde sturen wij deze tori de wereld in voor sranaman en allen die sranan een warm hart toedragen.....
| |
| |
| |
[Na libi fu Sopropo nanga Antruwa.
Het leven van Sopropo en Antruwa]
Sopropo nanga Antruwa na tu uma di e gro na-a baka gadri fu sus Koba, let na see na botri bangi.
Sopropo en Antruwa zijn twee vriendinnen die zijn opgegroeid op het achtererf van Zus Koba, precies naast de sloot achter de keuken, waar het vaatwerk werd gedaan.
| |
| |
We, a tori psa so....
Wan lat bakadina mi s'sa be-e was dot preti, di ai krin na botribangi na watra fu preti nanga patu was gwe na-ini a pikin gotro na baka na-oso.
Wel, het verhaal speelde zich als volgt af:
Op een late middag was mijn zus bezig met de afwas. Toen ze alle vuile potten en pannen had schoongemaakt, gooide ze het afwaswater in de smalle sloot achter het huis.
| |
| |
Mi s'sa piki den siri kon na wan di ben Libi na-in a watrabaki, a kant den trowe na abra na fensre.
Enkele zaadjes bleven achter in het teiltje.
Eén voor één maakte ze de zaadjes los van de teil en gooide het uit het keukenraam naar buiten.
| |
| |
Den tu pikin siri di ben de na mindri den someni fu na saka-saka... Antruwa nanga Sopropo, grabu densrefi hori na-ini na gran-gran d-e gro na-a skotu skin.
Tussen al het afval dat ze weggooide zaten twee kleine zaadjes... Antruwa en Sopropo. Met alle kracht die ze hadden probeerden Sopropo en Antruwa zich vast te houden aan het struikgewas dat tegen de schutting groeide.
| |
| |
Den begin wakti.
Antruwa luku Sopropo, ‘masra sa sar wi’.
Het wachten duurde lang. Antruwa keek naar Sopropo en zei: ‘We zullen geluk hebben.’
| |
| |
We futru, pikinso moro wan fin alen begin spiti.
Baka wan sjat pis ten den dropu gro kon-miti wan apresina koko.
A so den tu moi siri begin fu grati gwe gomiti na lantji fu na gotro, na switi Sranan gron.
En inderdaad, niet lang daarna begon het zachtjes te regenen. Even later lukte het de twee zaadjes op twee waterdruppels zo groot als een sinaasappelpit mee te glijden naar de rand van de sloot.
| |
| |
Let fa Antruwa futu mit gron, a s-a- djuk engsrefi fasi na-in-a doti. Sopropo bari: ‘mi gado Antruwa gron switi mi no man hori m-o sproiti’.
Op het moment dat Antruwa vaste grond voelde, liet zij zich heerlijk wegzakken in de aarde.
Sopropo schreeuwde: ‘Mijn God, Antruwa, de grond hier is zo lekker, ik kan het ontkiemen niet meer tegen houden.’.
| |
| |
Dri dee na eng baka Sopropo gro konmiti wan pikin finga, Antruwa sref no wakti, a gro konmiti wan moi fat doi.
Drie dagen later was Sopropo even groot als een pink. Antruwa zelf leek veel op een dikke duim.
| |
| |
Wan 'ma fowru di be-e koiri na ondro na-oso e suku pikin-pikn swit sani fu njan, waka psa na baka na gotro, let pe Antruwa ben set libi.
Moeder Kip die op het erf rond scharrelde op zoek naar lekkere hapjes kwam voorbij de sloot, precies op de plek waar Antruwa haar leven was begonnen.
| |
| |
A luku Antruwa a drai a luku sorpopo, a taki, ‘di djonso mi fen wan swit kakalaka njan ahem... ahem... krokroko-kokoko, ma mi sa membre dat un dja’.
Eerst keek ze naar Antruwa en draaide zich toen om naar Sopropo, ze zei: ‘Ik heb net zo'n lekkere kakkerlak op, hmmm... kokroko kokoko maar ik zal onthouden dat ik jullie hier heb zien staan’.
| |
| |
Sopropo no kon nanga nowan weri, a luku 'ma fowru a tak, ‘baja djim pardon fu di mi wan aksi ju wan sani’.
'ma fowru piki, ‘tja go mi pikin’.
Sopropo liet zich daar echt niet door bang maken. Zij keek moeder Kip brutaal aan: ‘Neem mij niet kwalijk, maar mag ik wat vragen?’
Moeder Kip antwoordde hierop: ‘Wel, zeg maar wat je op je hart hebt, mijn kind’.
| |
| |
‘Mi Sopropo e aksi ju 'ma fowru, fu ju no tek ju bigi mofo dan ju njan mi nanga mi mati’.
‘Ik ben Sopropo, en ik vraag aan u moeder Kip om uw grote snavel van mij en mijn vriendin hier af te houden, we staan hier niet om opgegeten te worden’.
| |
| |
'Ma fowru piki, ‘abri... kokrokokoko.. ahem... san!’.
‘Mi Sopropo e taigi ju 'ma fowru, ef ju njan mi tide ju no sa man njan mi moro te mi gro kon kisi pikin. Denk a tori’.
Moeder Kip riep hierop verbaasd uit: ‘Wel, heb ik ooit kokroko... kokoko ahem, wat krijgen wij nou?!’
‘Ja, ik Sopropo zeg aan u moeder Kip dat als u mij nu opeet, ik niet meer kan groeien en geen vruchten dragen. Denk daar nou eens aan’.
| |
| |
Antruwa breti a fen wan okasi fu djompo kon nain a tori.
‘Ija, da-j taigi ala den famiri fu ju mek den lib mi nanga rustu, bika mi dat e bita den gorogoro’. M-ma fowru piki: ‘sa-j taki! Kokrokokrokokoko... san’!
Antruwa, die de kans schoon zag om ook wat te zeggen, viel midden in het gesprek en zei:
‘Ja hoor, en zeg aan de rest van je familie dat ze ook mij met rust moeten laten, want van mij krijgen ze een bittere keel, en dát doet pijn’. Moeder Kip wist niet meer wat ze hoorde, ze kakelde geschrokken: ‘Wel, wel, kokrokokoko... nee maar!’.
| |
| |
M'ma fowru luku den a sek eng ede, a fir na kakalaka e djompo djompo na-in eng gorogoro a prakseri: ‘mi no-o pik un tide, ma tamara na wan tra dee, mi sa sji san a-o tja. Ahemm’.
Moeder Kip keek Antruwa en Sopropo eens goed aan en schudde haar kop, ze voelde de pas ingeslikte kakkerlak springen in haar keel en dacht... ‘vandaag zeg ik maar niets, maar morgen is een nieuwe dag en dan zullen we verder zien’.
| |
| |
F-a tori di we taki den tu uma na baka na-oso gro konmiti wan moi bigi anu keba.
Het verhaal gaat verder, de twee vriendinnen op het erf waren al gauw net zo groot als een hand.
| |
| |
Kokodiakoooo... koko... ko.
Hmm... san o mit den!
Papa k'kafowru di be-e ter eng wefi na tap na djari koiri kon luku nanga suma eng lobi be-e tak tori.
Kokodiakooo... koko... kok
Pas op... nog meer gevaar.
Vader Haan liep al de hele ochtend zijn keel moe te kraaien en mooi weer te spelen. Hij kwam eens kijken met wie zijn liefje zo druk aan het babbelen was.
| |
| |
Lek fa-a ben wan djompo kon ina-in a tori, a so masra dagu doro.
Op het moment dat hij zich wilde mengen in het gesprek, kwam meneer Hond aan.
| |
| |
Wan pisi be-e tjir eng.
A no sji den tu moi uma, Sopropo nanga Antruwa, a no jere na tori di taki, a no kon nanga nowan werede... a opo eng futu lek fa-a gwenti, a lus wan swit kleine a see na stonfutu.
Sopropo bari... heeeeee Antruwa djeme... Heeeeeeee dat wan koloku, kande na fitamin.
Hond moest een plasje doen. De twee vriendinnen Antruwa en Sopropo zag hij niet eens staan. Hij merkte niets van het gesprek. Hij was maar op één ding uit... Hond tilde zijn achterpoot op zoals hij dat gewend was en liet een mooie straal lopen langs een van de stenen waar het huis op rustte.
Sopropo gilde... heee
Antruwa viel haar bij... heee ‘Wat een geluk, nòu, misschien zit het vol vitamine’.
| |
| |
Ju memre tak na dja dagu e pis aladee, we dan, mek wi mek mati nanga eng. Fowru sa lib wi nanga rostu. Ju no sji fa kaka lon ai-te a sji tak masra dagu doro.
Aai Sopropo taki, a ben djersi lek kaka be-go lus ogri giwi, ma aite a sji dagu fesi, a sutu kmopo dja lek wan peejri
De twee vriendinnen zeiden, laten we Hond te vriend houden, dan beschermt hij ons tegen de scherpe snavel van Kip en Haan. Je ziet hoe ze ons lastig vallen’.
Ja, zei Sopropo, het zag er eventjes naar uit dat het boze oog van Kip en Haan op ons was gevallen. Maar toen ze Hond zagen zijn ze zo snel als een pijl uit een boog weggevlogen’.
| |
| |
Antruwa aksi Sopropo: ‘fa-j denk a tori mi gudu’.
Sopropo sek eng ede, a piki: ‘no prakser tumsi, mek we futu bet gron dipi lek wi kan’.
Er ging een tijdje voorbij, de twee vriendinnen werden heel mooi en heel groot.
Ze prikten hun wortels zo diep mogelijk in de zachte grond.
| |
| |
F-a sjat pis ten di psa, den tu uma fu wi gro konmiti wan libisma kindi.
Er ging een tijdje voorbij, de twee vriendinnen werden heel mooi en heel groot. Ze reikten met hun hoofd al tot de knie van grote mensen.
| |
| |
Sopropo nanga Antruwa mek bromki.
Sopropo en Antruwa hadden nu overal bloemetjes.
| |
| |
Dridewroko mamanten Suskoba dring eng fajwatra a koiri go na-a jarsin, a har eng gorogoro so ssrreeeeng, lek fa-a ben wan senter na grun frikowtu g-a baka na-oso... a bari: ‘Abri! Dat wan moi fat Sopropo bon e gro na baka na-oso, kar Broer-Sjeni dji mi’.
Op een woensdagmorgen stond zus Koba voor het keukenraam. Ze stak haar hoofd naar buiten om haar keel te spoelen. Maar toen ze buiten keek was ze zo verbaasd! Het was alsof zij goud zag schitteren achter het huis in de ochtendzon... ze riep: ‘Abri! Joosje, roep Sjeni voor me.
| |
| |
Nanga respeki Suskoba drai eng ede go na wan her tra see, a spit eng frikowtu go fadon safri na-in wan uku. A har eng ede go na insee, a luku Sjeni a taki:
Vol respect keerde Zus Koba zich nu naar een andere hoek van het keukenraam en spuugde zachtjes op de grond. Ze trok haar hoofd weer naar binnen en keek Sjeni aan:
| |
| |
‘Sjeni mi boi, suku pikinso moi blaka doti da-j pot eng gi na rutu fu na sopropo bon di e gro na baka-oso... dat wan seegi, masra seni gruntu kon’.
‘Sjeni, mijn jongen, zoek wat mooie zwarte aarde en leg dat rondom de Sopropoplant die hier achter het huis groeit... wat een zegen, de hemel heeft voor groente gezorgd’.
| |
| |
Sjeni no kon nanga nowan drale-drale, a tek wan skopu nanga wan embre, a suku moi blaka doti, a gwe na baka na-oso, a set na doti lontu Sopropo rutu.
Sjeni sprak haar niet tegen en deed meteen wat hem gevraagd was. Hij pakte een schop en een emmer en vulde die met mooie zwarte aarde. Hij liep naar het achtererf en spreidde voorzichtig wat aarde rondom Sopropo.
| |
| |
A no ben sji Antruwa, a mis fu trap eng. Aite a kis eng srefi a bari:
Antruwa had hij niet gezien. Bijna had hij op haar getrapt. Toen hij Antruwa zag staan schrok hij en riep:
| |
| |
‘Suskoba-Suskoba a n-a Sopropo bon wa-wan e gro dja. Kon luku!!’ Suskoba waka go na dorosee, a gw-a baka na-oso a luku en a sji na fat Antruwa bon, a opo eng ede go na loktu, a taki: ‘tangi fu Anana, Masra Gado, dat wan seegi, luku a-e kis bromtji keba. Geng pikin doti tu Sjeni. Seti pikin gran-gran dj-eng mek fowru no kon tjopu den blad. Warskow dagu f-a n-e pis dja moro. Taigi den trawan te de-e was dotsani fu den n-e fringi na sopowatra go na baka na-oso!..
‘Zus Koba, zus Koba kom vlug kijken. Sopropo groeit niet in haar eentje’. Zus Koba kwam naar buiten en liep naar achter. Daar zag zij de dikke Antruwa staan. Ze keek naar de hemel en zei: ‘Dank u Anana, wat een zegen, kijk eens naar deze plantjes, ze hebben al bloemen. Sjeni geef Antruwa ook wat van de zwarte aarde. Plaats wat droge struiken rondom deze twee planten, dan kunnen de kippen er niet meer bij. Zorg er voor dat Hond hier niet meer komt plassen en vertel aan de anderen dat ze na het vaatwerk geen zeepsop meer naar buiten gooien’.
| |
| |
A so Sjeni du san a be-m du, a krin na her baka-oso, a skotu na ondro-so somek fowru no man doro na a presi pe na gruntu e gro. A set wakti dagu, a luk eng, a tak ‘dagu no prefuru, ef ju sji fowru e kon dis-see, jag-eng, bika na gron nja-njan e gro dja!’
Sjeni deed wat hem gevraagd werd. Hij maakte de plek waar Antruwa en Sopropo stonden netjes schoon. Om de twee planten maakte hij een omheining waar Kip en Haan niet doorheen konden. Hij bracht Hond naar Sopropo en Antruwa en zei: ‘Hond heb het lef niet om voortaan hier te plassen. En als je Kip en Haan deze kant uit ziet komen, jaag ze dan weg, want hier groeit de kostbare gave van Aarde zelf!’
| |
| |
We na so Sorpopo nanga Antruwa fen wan moi brek fu gro. Na heri skotu tron wan bigi sopropo-bon. Pikin-pikn Sopropo e anga ala see, a ben djersi na stree den tu uma be-e stree. Bika Antruwa fur ensrefi lek wan kersi bon, awins pe ju luku j-e sji soso pikin Antruwa nanga Sopropo.
Zo kregen Sopropo en Antruwa de kans om in alle rust groot te worden. De ranken van Sopropo strekten zich weelderig uit en het leek alsof beide vriendinnen een weddenschap met elkaar hadden: wie van hen groter en mooier zou worden! Antruwa leek op een kersenboompje. Waar je ook keek overal zag je de vruchtjes van Antruwa en Sopropo.
| |
| |
Baka wan ten na ini switi rostu nanga safri bakadina son den froktu fu den tu uma disi gro kon mit wan moi pisi. Wan fu den be-e lepi keba. Suskoba taigi Sjeni mek a lib-a lep wan safri, bika engsrefi ben sa go trowe den siri na ondro na bon. We fu tru, na her jari Suskoba nanga ala eng kompe njan Sopropo nanga Antruwa.
Na een maand van ongestoorde rust en van milde middagzon waren de vruchten van Antruwa en Sopropo al volgroeid. Eentje was zelfs overrijp. Zus Koba vroeg Sjeni om er op te letten dat de overrijpe vrucht niet geplukt werd. Ze wilde zelf de zaadjes van deze vrucht onder de twee planten zaaien.
Wel, je zal het niet willen geloven, maar het hele jaar door konden Zus Koba, haar familie, vrienden en mensen uit de buurt genieten van Sopropo en Antruwa.
| |
| |
Ma ju no mu denki tak den tu moi uma be-e rostu, No-no! Den be-e dji froktu nomo en wan fruku m'manten Antruwa sji na ondro eng koto, wan moi pikin Sopropo bon, a kari Sopropo fu ferter eng na moi njunsu... na sref momenti dati Sopropo be-e drai fu konkru wan konkru nanga Antruwa.
Antruwa fos begin taki: ‘meisje ju sabi tak wan fu den pikin fu ju e gro na ondro mi koto?’.
Maar je moet niet denken dat de twee vriendinnen toen eens lekker niets gingen doen. Nee, nee. Zij bleven bloeien en vruchten dragen. Op een vroege ochtend zag Antruwa onder haar groene rok een klein lief Sopropoplantje. Ze riep naar moeder Sopropo om haar het nieuws te vertellen.
Maar op hetzelfde moment dat Sopropo haar babbeltje wilde beginnen, deed Antruwa haar verhaal: ‘Meisje weet je dat één van je kinderen juist hier onder mijn rok groeit?’
| |
| |
Sopropo piki: ‘We na dat mi kon fu taigi ju, Ju sab tak wan fu den pikin fu ju e luku na mi koto ondro? A grab mi hori lek a fen wan freeri. Ma mi lib eng ba, mek a gro gro-f-eng, toku mi kon owru. Mek a gro na in mi gran-gran. Baja... frow, ju nanga mi, wi sabi na wroko.
Sopropo antwoordde: ‘Wel, dat kwam ik jou vertellen, weet je dat een van jouw kinderen onder mijn rok groeit! Ze heeft zich vast gegrepen alsof ze een vrijer heeft gevonden... maar ik heb haar gelaten. Laat ze lekker groeien, wij zijn toch al oud.
Meisje jij en ik, wij kennen ons werk!
| |
| |
| |
| |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd
