Bibliografie der technische kunsten en wetenschappen 1850-1875

[p. III]

Voorbericht.

De technische wetenschappen hebben in de laatste jaren, door talrijke uitvindingen en verbeteringen, ook in ons land een belangrijke literatuur doen ontstaan. Hoewel eenige rijk voorziene bibliotheken aan enkelen de gelegenheid verschaffen kennis te nemen en op de hoogte te blijven van de letterkundige voortbrengselen op dat gebied, ontbreekt echter, wat Baldamus, Engelmann e.a. reeds voorlang aan den duitschen technicus verschaften, n.l. een wegwijzer in dien stroom van geschriften.

Het doel van deze bibliografie is een proeve te leveren om in dit gemis te voorzien en tevens den boekhandelaar een hulpmiddel aan te bieden, dat hem, naar ik hoop, als vraagbaak goede diensten moge bewijzen.

Over de bewerking het volgende: De juiste grenzen eener dergelijke bibliografie zijn eenigszins moeielijk te bepalen. Behalve de zuiver technische werken zijn over belangrijke onderwerpen, als b.v. de riolering, het Noordzeekanaal, de droogmaking der Zuiderzee, enz. ook zooveel mogelijk de geschriften opgenomen, die, hoewel uit een ander oogpunt behandeld, toch ongetwijfeld op de uitvoering dier werken invloed zullen hebben uitgeoefend. Zoo ook zijn belangrijke geschiedkundige en statistieke werken over bouwkunde en nijverheid vermeld, i.e.w. alles wat mij met betrekking tot de technische wetenschappen belangrijk voorkwam. Alleen de wetgeving heb ik uitgesloten, omdat deze zeer volledig voorkomt in Mart. Nijhoff's Bibliotheca Juri-

[p. IV]

dica 1837-1873. Van de hulpwetenschappen: wis-, natuur- en scheikunde, heb ik mij hoofdzakelijk tot de toegepaste bepaald. Het vermelden van de inhoudsopgaven der tijdschriften en verzamelwerken scheen mij niet ondoelmatig, daar vele van die werken, door vereenigingen uitgegeven, niet geregeld op de boekenmarkt voorkomen. Het zaakregister verwijst naar de onderwerpen in die verzamelingen behandeld. De werken van het Bataafsch Genootschap en de artikelen uit de Verhandelingen van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, van welke laatste velen als overdruk of onder afzonderlijke titels op auctiën voorkomen, zijn op de namen der schrijvers gesteld, met verwijzing naar den verzameltitel.

Ik mag niet verzuimen dankbaar te erkennen, dat de welwillende tegemoetkoming en hulp van de HH.J. Tideman, J.H. Leliman, F.W. van Gendt, Mart. Nijhoff en van de firma v. Weelden en Mingelen veel tot de volledigheid heeft bijgedragen.

Wanneer men deze proeve met een billijke maatstaf meet, zal men mij niet te veel de gebreken er van toerekenen, doch ze voor een groot deel wijten aan de onvolledigheid der bronnen en de vele andere moeie lijkheden aan bibliografischen arbeid verbonden. Opgaven tot meerdere volledigheid en berichten omtrent onjuistheden zullen voor een event. supplement gaarne en in dank door mij worden ontvangen.

Arnhem, Juni 1876.

R.v.d.M.