Der rupsen begin, voedzel en wonderbaare verandering

[p. 4]

Voorreden.

Dewyl in myn jeugt myn meeste oeffening was het schilderen van Kruiden, Bloemen en Vrugten, zo heb ik altyd getragt dezelve met alderlei Beesjes te vercieren, die ik dan

tot dien einde met veel moeite opzogt; by deze behandeling wierd ik gewaar dat alle Wormen en Rupsen de transformatie, of verandering onderworpen zyn, zo wel als de Zydeworm, 't welk myn iever aanzette om in deze speculatie wat dieper te gaan, waarin ik nu al 39 Jaaren volhard, en zeer veel wonderbare veranderingen gevonden heb. Hier mede was ik niet vernoegt dat ik zulke ongemeene voorvallen alleen wiste, maar was genegen om dezelve ook aan andere Liefhebbers mede te deelen, dit baarde by veele groote verwondering, in aanzien van hun begin voedzel en verandering, en boven al het bestier des Scheppers die zulk een wonderbaarlyk weezen en schoonheit in zulke geringe Diertjes gelegt heeft, dat geen Schilder met Penceel en Verven dezelve bereiken kan, voornamelyk die ik in Amerika gevonden heb, waae door myn begeerte in 't observeeren hoe langer hoe meer gewakkert word. Wanneer de Wormtjes uit haar eiertjes voortkomen dan zyn ze zo klein dat men ze naauwlyks kan zien; maar als zy haar regt voedzel hebben dan hebben zommige eenige weeken, andere wederom wel twee maanden tot haar volkomen wasdom van noden; zommige hebben onder agter het hooft drie klaauwen, en in het midden onder 't lyf aan elke zyde vier pooten, en aan het agterste lit nog twee pooten, andere hebben onder agter het hooft drie klaauwen, en aan het middel geen, dog aan het agterste lit nog twee pooten, als deze voort-

[p. 5]

gaan dan brengenze de agterste voeten by de voorste, zo dat het lyf met een bogt om hoog staat, en spoeden aldus haaren gang. De Maaden hebben geen voeten daarom ze ook maar met haar lyf voortschuiven, deze heb ik wel gevonden in verrotte Rupsen, ook in haare of andere vuiligheit, 't welk schynt haar voedzel te zyn, dewyl de Vliegen haare eieren daar in leggen. De Maaden veranderen in kleine bruine Tonnetjes, daar dan na tien of twaalf dagen Vliegen uitkomen. Zommige Rupsen spinnen mede gelyk de Zydeworm, andere veranderen zonder spinnen in Poppen, deze twee zoorten brengen na veertien of twintig dagen Uiltjes voort die maar des nagts vliegen. Men vind ze ook die zig in een Pop veranderende alleen met een draat vast maken en zo met het hooft na onderen hangen, een gebakert kindeken gelykende, waar van eenige als verguld schynen, zommige blyven ook wel den geheelen Winter in haar Pop, en in 't Voorjaar komt daar een Kapelle uit, die des daags zeer rat zyn in 't vliegen. Alle zoorten van Rupsen eer ze veranderen vervellen ze twee of drie maal, zommige krygen na't vervellen een andere koleur en gedaante zig zelf niet meer gelykende. Ik heb veeltyts Vliegen uit een Pop bekomen, de reden hier van meene ik deze te zyn, terwyl ik wel bevonden heb dat doe de Rups zig vast gehegt had, zo als ze wilde in een Pop veranderen, dat daar een Vlieg op kwam en veel uuren daar op bleef zitten, uit de welke Pop na verloop van veertien dagen meer als vyftig kleine Vliegjes te voorschyn kwamen, welkers vleugeltjes in malkander gerimpelt waren die ze met haar voeten wat te regt schikten en daar van vlogen: wanneer de Uiltjes en

[p. 6]

Kapellen eerst uitkomen dan zyn haare vleugels heel klein, gelyk op Fol. 26 te zien is, dog ze groeijen zo schielyk dat ze binnen een uur volwassen zyn, de Kapellen hebben geen mond meer gelyk doe ze Rupsen waren, maar twee lange dunne snuiten tusschen haare oogen die ze by malkander gevoegt in de Bloemen steeken, en alzo haar voedzel naa zig zuigen, blyvende in deze gedaante tot dat ze haare eitjes gelegt hebben en dan sterven.