Hekken in Nederland

(2002)–Peter Meijer– rechtenstatus



[pagina 142]
Foto RDMZ, G.J. Dukker, 1973.
De Eenhoorn Middenweg 196, Middenbeemster Situatie en geschiedenis Boerderij De Eenhoorn is een uit 1682 daterende stolphoeve. De voorgevel is een aan de landelijke situatie aangepaste variant van de Amsterdamse Vingboonsstijl. Door de combinatie van agrarische functie en stedelijke architectuur, vormt deze boerderij een bijzonder monument in de architectuurgeschiedenis. Tijdens de restauratie van De Eenhoorn werd op de gemetselde brug over de sloot langs de Middenweg een houten toegangshek geplaatst.
Beschrijving van het toegangshek Voor het hek van De Eenhoorn stond waarschijnlijk het uit 1839 daterende hek bij boerderij Van Ham te Schellinkhout model, dat tussen 1951 en 1957 werd afgebroken. Op een ongedateerde tekening van architect C.W. Royaards, onder wiens leiding de restauratie van De Eenhoorn plaatsvond, staat een toegangshek afgebeeld dat vrijwel identiek is aan het hek bij boerderij Van Ham. De
[pagina 143]
Ontwerp van het toegangshek voor De Eenhoorn. Tekening door C.W. Royaards, z.j., coll. RDMZ. opmerkelijkste verschillen zijn gelegen in de bekroningen van de hekstijlen. De vorm van de vazen op de grote stijlen is op de tekening wat eenvoudiger. Bovendien is op de rechter hekstijl een eenhoorn getekend en op de linker hekstijl een koe. Bij het hek te Schellinkhout werden beide buitenste stijlen bekroond door een koe. Evenals bij het hek te Schellinkhout, is op de tekening van Royaards een ijzeren verbindingsboog te zien waarop een smeedijzeren tulpenbosje is geplaatst. Ook het toegangshek bij boerderij De Eenhoorn komt overeen met de tekening van Royaards, zij het dat de decoratieve bekroningen van de hekstijlen en de verbindingsboog ontbreken. Het donkergroen en wit geschilderde hek staat op een zware houten balk met geprofileerde koppen die is geplaatst op een gemetselde dam met waterdoorlaat. De vier hekstijlen zijn aan de bovenzijde sterk geprofileerd. De binnenste stijlen waaraan de hekvleugels draaien zijn hoger en dikker dan de buitenste stijlen. De ruimte tussen de binnenste en buitenste stijlen is afgesloten met ronde houten spijlen. Ook in de hekvleugels zijn ronde houten spijlen geplaatst. De bovenste liggers zijn uitgevoerd in gebogen lijnen. Beide grote hekstijlen worden gesteund door rechte houten schoren. Later werden op de vier hekstijlen bolvormige houten bekroningen geplaatst. Het hek bij boerderij De Eenhoorn lijkt vervolgens model te hebben gestaan voor een hek dat in 1980 werd geplaatst bij boerderij ‘Meerzicht’, Voorweg 119 te Zoetermeer (ZH).