Den Lusthof der gheestelicke oeffeninghen

[p. 365]

De neghenste Oeffeninghe klaer ende simpel bewijs om wel te mediteren.

Voor-reden.

DE verscheydentheydt der gheneyghelickheden van de menschen, is oorsake, dat oock onder de Godtvruchtighe, den eenen meer treck heeft tot het ghebedt, dat mondelick gheschiedt, den anderen meer gheneycht is tot het ghebedt dat met der herten geschiet, oft tot mediteren. Maer want de maniere van

[p. 366]

mediteren wat swaerder is, dan van mondelick te bidden: soo is't dat sy alle menschen niet en dient, namentlick die teer van herssenen zijn: Dese sullen ghebruycken het mondelick ghebedt, ende het volkomen mediteren, dat hen te swaer wesen soude, latende, op dese maniere die lichter is hen somtijden oeffenen, te weten: De materie van de meditatie ouerlesen, iet goedts tot hunne salicheydt, in die bemercken, hunne herten somtijdts tot Godt, met beweghelickheydt op-heffen, ende van hem iet ter salicheydt, begeeren. De andere (die sterck van hoofde zijn, ende door het uytwijsen van hunnen roep, oft toe-laten van hunne Ouersten, hen discretelick tot het mediteren begheeren te begeuen) sullen dese navolghende maniere moghen onder-houden.

VVat mediteren is.

MEditeren is, eenighe goede bewegelickheydt tot het oeffenen van Godlicke dinghen, oft tot berou, haet, ende vernielen der sonden, door het aenmercken ende ouerlegghen van eenighe materie, die daer toe bequame is, in ons verwecken.

Hoe dat mediteren gheschiedt.

DIt gheschiedt, door de dry krachten van onse siele, te weten, door de memorie, het verstandt, ende wille, op deser voeghe:

De memorie, houdt ons voor ooghen de

[p. 367]

materie van de meditatie, die ghemeynelick is eenighe gheestelicke historie, sententie, deughdt, oft sonde.

Het verstandt, gaet daer op letten, ende onder-soecken de waerheydt, redenen, oorsaecken, eyghendommen, ende andere omstanden van die materie: om daer uyt eenighe goede vermaninghen, berispinghen, oft de beweghelickheden te trecken, die ons ter salicheydt konnen helpen, ende voordts houdt die den wille vooren.

Als nu het verstandt dit ghedaen heeft, soo verweckt hem den wille, door nieuwen dienst des verstants, om hem met die gantschelick te beweghen ende te ontsteken.

Bereydinghe voor den tijdt der meditatie.

OM door het mediteren eenighen voordt-ganck te doen in deughden, die ons tot de volmaecktheydt van onsen roep noodelick zijn, ende daer uyt behoorlicke gheestelicke vruchten te ghenieten, iae oock het ghebruyc der meditatie ons altijdt lichter te maken: is van noode, dat wy niet alleene den tijdt, die wy begheeren te ghebruycken tot mediteren, wel bestellen; maer oock voor dien ons neerstelick om te mediteren bereyden.

[p. 368]

Dese voor-bereydinghe vereyscht vier dinghen.

Ten eersten, Dat wy de materie van onse meditatie, die wy 's morghens willen doen, 's auondts voren ghereedt maken, ende dan vastelick in onse memorie drucken: ende 'smorghens wederom vroech, eer dat men gaet mediteren, die ververschen.

Ten tvveeden, Neerstelick bemercken het eynde van elcke meditatie: dat is, tot wat beweghelickheydt dat sy ons leydt. Anders het verstandt treckt den gantschen tijdt van de meditatie t'sijwaerts, loopt te seer in't wilde uyt de materie, oft springht van het een op het ander, ende laet den wille dorre, oft sonder eenighe vaste beroerte ende affectie totter deuchdt.

Ten derden, Wy moeten alle quade passien, ende onghereghelde beroerten van ons herte, gantschelick stillen: iae oock onse begheerten, van alle creaturen, ende eyghen verkiesinghe aftrecken, ende die gheheel, sonder onderschil, Godt op-draghen, ende in sijn Heylighe beschickinghe volkomelick rusten. Hier toe ghebruyckende den dach ouer, kleyne ende vierighe ghebedekens, om ons herte ghedurichlick in Godt te vernieuwen.

Ten vierden, Wy sullen 's auondts nae ons ghebedt, ende smorghens voor de meditatie, alle onnoodighe ghepeysen ende tijdtlicke becommernissen verdrijuen: op dat sy ons in

[p. 369]

de meditatie niet en beletten, ende ons herte niet en verstroyen.

Van de materie der meditatien.

DE materie der meditatie, moet wesen profijtich, beweghelick, ende vol goede leeringhe.

Dese is nae de verscheydentheydt der genen die mediteren, drijderhande. Want sommighe materien zijn meest voor de ghene, die hen van sonden totter deught beghinnen te keeren ende dienen om de siele te suyueren van alle sonden, quade passien, wereltsche liefde, eyghensinnelickheydt, ende dierghelijcke ghebreken. Soodanighe materien zijn van de doodt, het oordeel, de helle, het vaghevier, den val der Enghelen, de straffe van Adam ende Eua, ende dierghelijcke meer andere.

Andere materien zijn meest, voor die in den wech der deuchden voordt-gaen: ende dienen om de siele met alderhande Goddelicke gaven te vercieren ende te volmaecken. Soodanighe zijn die men neemt uyt het leuen Christi, ende der Heylighen, van den Pater noster, ende Aue Maria, van verscheyden bequame sententien, item van de passie ende doodt Christi, etc.

Sommighe materien zijn meest voor volmaeckte menschen: ende dienen om de siele door de kracht der liefde, gantschelick met Godt te vereenighen. Soodanighe zijn van

[p. 370]

Christi verrijsenisse, ende hemelvaert, van de glorie der Engelen, van Godts volmaecktheden ende eygendommen, van Godts weldaeden, ende dierghelijcke meer andere.

Dese materien sal een ieghelick moghen nemen: oft uyt eenighe boecken, die daer toe bequaeme zijn: oft uyt het bemercken van eenighe beelden, in de welcke soodanighe materien uyt-ghedruckt staen: oft uyt de memorie, ouerlegghende datmen somtijden ghelesen, ghesien oft ghehoort heeft: oft van iemandt, diese 's auondts te vooren, om des anderen daechs te mediteren, mondelick soude moghen uyt-legghen.

Bemerckt, Dat de voorseyde materien, de voorschreuen persoonen, niet altijdt soo eyghentlick en dienen, oft daer en gheschiet somtijden veranderinghe: soo dat alle de voorgehouden materien, naer bequamicheyt eenen ieghelicken moghen dienen.