De zedelyke en stichtelyke gezangen
(1977)–Jan Luyken–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 289]
| |
[pagina 290]
| |
Ten Tweeden.Zo komt dan 't einde eens, van al 't zichtbaar' wezen,
ach!
Dien lang gewensten, en dien lang gevreesden Dag!
Gelyk het ver-verschiet in dommeling gelegen,
Voor 't naad'rend' oog eerlang zyn wezen heeft gekreegen,
Daar zich de twyffeling in klaarheid open doet,
Zo komt het eind' van 't Al, de gaande tyd te
moed.
Elk mensch beleid zyn dood; maar 't eindeling gebeuren,
Is veeltyds ver-verschiet, te flaauw om na te speuren;
Doch wyl hy in de tyd geduurig voort moet gaan,
Zo komt het ver naby, en voor het aanzicht staan:
Dit leid geen twyffeling, van wegens 't vast ervaaren,
Door zo veel eeuwen, tot een lange reeks van jaaren.
ô Jongsten Dag! zo ver, zo ver in 't blaauw
verschiet,
Dat menig duizend oog u naauw'lyks kend of ziet!
Gelyk elks sterfdag komt, en veeltyds eer hy 't meinde,
Zo komt gy ook en maakt het algemeene einde
Gelyk een sterven, en de dood van 't zienlyk Al,
Dat door het vuur vergaan en niet meer weezen zal.
De groote Meester scheid het reine van 't onreine,
Op dat elk aan zyn plaats daar 't wezen moet verscheine,
ô Dag der dagen! ô gants wonderbaare Dag!
Die 't al ontbloot, wat diep en in 't verborgen
lag!
| |
[pagina 291]
| |
Zo komt den loozen strik, gants onvoorziens gevallen,
Op 't zorgeloos gepluimte en overdekt hun allen.
ô Werelds woeldery, een Zee van bezigheid,
Zo valt u over 't hoofd het einde aller tyd.
Hoe wil dien grooten schrik het spel zo schielyk breeken,
En 't lachende aangezicht des wereldoms verbleeken!
Daar leid het al! houw op; sta stil; en legd ter
neêr;
Al wat gewigtig was, word licht en weegt niet meer.
't Is al en al gedaan, gewonnen, en verlooren,
De proef komt op de baan, wie 't beste heeft verkoren.
De Koning geeve nu den Bedelaar de hand:
Elk even ryk; de Kroon en Scepter leid in 't zand.
Nu komt het hoogste recht, ten einde aller tyden
Om 't groot veelvoudig Al, te schiften en
te scheiden.
Het gantse werk des tyds, moet in den grooten brand,
Op dat het zuiv're goud verblyve in 's Meesters hand:
't Onreine wezen, dat by 't reine was gezeten,
Word in een duister dal voor eeuwig wech gesmeeten.
Die sprak: het worde; en het wezen was terstond,
Roept alle leven, uit den zichteloozen grond:
Daar staat het lichaam weêr, al scheen 't tot niet met
allen;
Noch stof noch vezel kan den grooten hand ontvallen.
Het zielse leven trekt het huis des tyds weêr
aan,
Om deze laatste maal voor 't hoogste recht te
staan.
| |
[pagina 292]
| |
Gezegend hy, die zich met ernst in 't goede wende,
Op dat hem God in 't licht van zyne liefde kende.
ô Wee den geene, die by God niet is bekend,
En als een vreemd'ling, ver in ballingschap wech
belend.
God woond in 't heiligdom, daar nooit onreinheid naakte,
En kend zyn vrienden, die haar vriendschap met hem maakte.
Die in zyn vreemd'lingschap, des levens Vader zocht,
En 't hert als een juweel, in zyn bewaaring brogt,
Die kend hy: Zalig Volk, die eer voor dwaaze gingen,
Nu zyt gy wys voor 't oog van alle hemelingen:
Bezwangert met dien prys en kostelyken schat
Des nieuwen Beelds na God, in 't oude aarden vat.
Zo kund gy door het vuur des grooten proefs passeeren,
't Welk maar het deksel van uw schoonheid sal verteeren,
En laaten d'Engel-Mensch uit alle hinder gaan,
Om als doorluchtig goud in 't eeuwig licht te staan.
ô Schoone Tempel! daar den Vader en den Zoone,
En Heil'gen Geest, als God, in 's menschen hert zal woonen!
Waar is een pracht en praal die by die schoonheid
blykt,
En niet als kaarslicht voor de Zonneschyn bezwykt?
Dat was dien rykdom, en 't sieraad, dat zy betrachten
| |
[pagina 293]
| |
Die 's Werelds wyzen, voor een soort van dwaazen achten;
En ziet nu zyn ze by de kind'ren Gods geteld,
Wat is het heerlyk met dat heilig volk gesteld!
Maar ach! die met zyn hert niet in het goed verkeerde,
Op dat hem God in 't licht der liefde kennen leerde,
En als een vreemd'ling voor geslooten deur moet
staan,
Waar zal hy anders als by zyn bekenden gaan?
In 't ryk der duisternis, daar hy zich kenlyk maakte,
Om dat zyn leven na de vrucht der hellen haakte.
ô Wee! om weinig lust, die uit den afgrond
schuimd,
Zo grooten heerlykheid van eeuwig heil verzuimd!
Dan zal het mensch'lyk beeld, in 't groote vuur verdwynen,
En 't beeld des duivels, dat verborgen was, verschynen.
ô Grouwel! daar de ziel een Engel Gods mogt
zyn,
Word zy een draak, of slang vol wrevel en fenyn.
ô Mensch! die anderzins, uw zinnen weet te dwingen,
Na 's Werelds wysheid, tot beleid van aardse dingen,
En alles overlegd, voorzichtig weegt en wikt,
En tot uw' welstand met veel moeite vlyt en schikt:
Waarom zo onbedacht, in d'allergrootste zaaken,
Van wel of kwalyk vaard, die eind'ling staat te naaken?
Staat eenmaal vast, en stopt het geestelyk gehoor,
Voor 's werelds suizen, steld de zaak uw leven
voor,
| |
[pagina 294]
| |
En overweegt met ernst, op dat het eens beklyve,
En als een zegel, in het was uws herten blyve.
ô Jongsten Dag die 't al en alles zet in 't
vuur,
Den dorsvloer veegt en voerd het kooren in de schuur,
Hoe zal dat zichtbaar Al, dat groote werk
des Heeren,
In uw ontstooken gloed versmelten en verteeren,
Op dat maar blyve dien onzienelyken grond,
Daar deze Wereld als een bloempjen uit ontstond:
De grond'looze eeuwigheid met geen begin noch ende,
In 't licht tot vreugde, en in 't duister tot elende,
Hoe werpt uw' aankomst al het wereldse beloop,
In zyn krioeling zo ter neêr en overhoop!
| |
[pagina 295]
| |
3.
Dan zullen de volken huilen,
Dan zullen die schaamrood zyn,
Haar nergens kunnen verschuilen,
Voor 't albeziende aanschyn.
4.
Dan zullen die geen, die branden,
En dorsten na 't eeuw'ge goed:
Verheffen Hoofden, en Handen,
Met vrolykheid van gemoed.
5.
Dan zal zich het wonder ontsluiten,
Dat lange verzegeld was:
Dan zullen de dooden uitspruiten,
Op aarden, als kruid en gras.
6.
Dan zullen alle die waaren,
Van hoogen, en laagen stand:
Voor duizend, en duizend jaaren,
Weêr komen, als voor de hand.
7.
Dan zal eerst ter baane komen,
't Hoogwigtige onderscheid:
Dat tussen den staat der vroomen,
En 't goddeloos weezen leid.
8.
Dan zullen de traanen en zuchten,
De kommer, en alle leed:
| |
[pagina 296]
| |
Voor haar waardye doen vluchten.
Al wat men hoogwaardig heet.
9.
Dan zullen de aardse lusten,
En weelden, hoe groot en duur:
Daar 't leven op steunde en rusten,
Versmelten als was voor 't vuur.
10.
Al 't schoone dat wierd gepreezen,
Al 't lieve dat wierd bemind:
Wat zal het dan anders weezen,
Als stuivende kaf voor wind?
11.
Daar tegen zal 't zaad der deugde,
Vertoonen zyn eed'le vrucht:
Tot voedsel van eeuw'ge vreugde,
Wyl zuchten en treuren vlucht.
12.
Dan zal de Richter verschynen,
Met kracht en heerlykheid:
En duizende van de zyne,
ô! Machtige Majesteit!
13.
ô Menschen wilt overweegen,
(Want ieder komt daar present)
Hoe veel u doch is gelegen,
Waar voor gy dan word erkent.
| |
[pagina 297]
| |
14.
Dan zal zich de menigte scheiden,
Een ieder na zynen stand:
Ter rechter en linker zyde,
Van 's rechters hoogwaarde hand.
15.
Wilt immers dien stand betrachten,
Van zulk een uitersten stond:
't Hoopend, en vreezend verwachten,
Des Oordeels, uit 's Rechters mond.
16.
Dan zullen de Maajers komen,
En scheiden het onkruid af:
Van 't waardige koorn der vroomen,
Ten vuure, als stroo en kaf.
17.
Dan zullen de dwaaze Maagden,
In haaren verzuimden staat,
Waar mede zy God mishaagden,
Nu eind'ling komen te laat.
18.
Dan zullen zy vrucht'loos hoopen,
Voor eenen geslooten deur:
Doch niemant en doet haar open,
Haar poogen gaat al te leur.
19.
Wat waaken zal z' overkomen,
Die al haar hoogwaarde tyd,
| |
[pagina 298]
| |
Versleeten met yd'le droomen,
En raakten zo 't wezen kwyt.
20.
Had gy u dit doel verheven,
Voor 't oog van bedachtzaamheid:
Gy maakten u gantse leven,
U zelven hier toe bereid.
21.
Verwerp dan van uwe oogen,
't Geen u dit uitzien belet,
Zo jammerlyk houd bedroogen,
En 't wyslyk vlieden bezet.
22.
Want waarom zoud gy beklaagen,
Uw' goude verloor'ne tyd,
Van zo veel jaaren en dagen,
Tot knaagen en bitt're spyt?
23.
Gelyk een brandenden oven,
Zo komt'er dien vuur'gen dag.
Na 't woord van 't oude belooven,
Tot blydschap, tot wee en ach!
24.
ô Waardigheid nooit volpreezen,
ô Jammer en groot elend;
Wat zal 't een onderscheid weezen,
Van 's levens tweevoudig end.
| |
[pagina 299]
| |
25.
Wie kan den Donder verdraagen;
Gaat wech in het eeuw'ge vuur?
ô Mensch weest in tyds verslaagen,
Voor 't naaken van dezer uur!
26.
Maar zalige Hoop der vroomen,
Van wegens het lieff'lyk woord:
Dat u zal nooden te komen,
In 's Hemels ontsloten poort.
27.
ô Mensch! wilt u doch verbeelden,
't Uiteinde van alle ding:
Wat helpt u een weinig weelden,
Na dat zy als Rook verging.
28.
Dan zal zich 't heel-al, verwerren,
Verbreeken en heel vergaan:
Den Hemel met al zyn sterren,
Met t'zaamen zyn Zon, en Maan.
29.
De aarde met al haar wezen,
En alle vergank'lyk goed,
Waar inne den Mensch voor dezen,
Gewurmt had en gewroet.
| |
[pagina 300]
| |
30.
Wat blyft'er dan, na dees tyden,
Als alles versmolten is,
Een eeuwigheid van twee zyden,
Van licht en duisternis.
31.
Dan bloeid het knaagen, en klaagen,
Der geener die onbedacht,
Het goede had, in zyn dagen,
En 't eeuwige heeft veracht.
32.
Zyn zonne heeft uitgescheenen,
Zyn Maan is ondergegaan,
Zyn Hemelryk is verdweenen,
't Is alles met hem gedaan.
33.
Dan zullen de vroomen betreeden,
Dat zalige Paradys:
Een Lusthof van vreugde en vrede,
En schoonheid, van lof, en prys.
34.
Dan zullen zy t'zaamen deelen,
In 's Vaders oneindige goed:
Dan zullen zy kweelen en speelen,
Oneindig uit God gevoed.
|
|
