Bezinning en strijd

[p. 33]

Maar!

Eens vroegen Hollandse vrienden mij
wát er eigenlijk precies tussen hen
en mij lag.
Ze vonden namelijk,
dat ik me enigszins gereserveerd gedroeg
en ze hadden opgemerkt,
dat ik me niet helemaal in hun kringen
thuis voelde.

Ik antwoordde,
dat het voor mij inderdaad moeilijk was
om me helemaal thuis te voelen
óf totaal gereserveerd te gedragen.

Máár dat zij de zonen van onderdrukkers
waren en ik
de zoon van onderdrukten.
Dat ik dit dagelijks nog merkte
maar zij niet.
Dát ligt tussen ons.
Verder konden we gewoon vrienden zijn.
Dat ik ze niet direct aansprakelijk stelde
voor de uitbuiting van ons,
maar: wie zwijgt stemt toe!

[p. 34]

 

De geschiedenis maakte de mens

 

en de mens maakte geschiedenis.

 

Uit de geschiedenis ontstond de mens

 

en uit de mens ontstond geschiedenis.

 

Wie deze twee niet samen wil zien

 

zal ze ook nooit afzonderlijk kunnen zien.

Wie zijn eigen geschiedenis niet

kent

kent zichzelf niet.

Waar de mens de geschiedenis negeert,
negeert hij de mens.
De grootste misdaad!