Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid

[Petrus Dathenus]

Dathenus, Petrus -, 1531-'90, uit Berg-Cassel bij Hazebroek, monnik bij Yperen, kwam in Sept. 1566 als Calvinistisch predikant uit de Palts; deed het voorstel aan de Consistoriën om ƒ3 000 000 bijeen te brengen, z.g. om er godsdienstvrijheid van de Koning mee te kopen. De steden waagden het echter niet, om dit plan aan de landsregering voor te leggen. In 1567 verzamelde Dathenus een legertje tot ontzet van Valenciennes; te Lannoy door Noircarmes uiteengejaagd. In 1578 werd hij de leider van het Calvinistisch verzet tegen Prins Willem te Gent; weigerde godsdienstvrijheid aan de Katholieken. Hij vertrok 1584 uit Gent, toen Parma er baas werd, en trok naar Sleeswijk; † te Elbing. Graftombe.

Zijn psalmberijming, van 1566, zeer veel gebruikt.....

...daer is de wereld sot na;

Hoe soo? - 't is 't oudste kind

en daerom goet en soet;

De vroome zijnder mee te vreen

in haer gemoed.

't Magh wesen; maer ick vrees,

't is all te vreen op God na.

(Wegens de zeer gebrekkige berijming. Puntdicht van Const. Huygens).

Hij is ook de vertaler van de Heidelbergse Cathechismus.

De psalmvertaling volgt de F. vertaling van Marot en De Bèze, op de wijze van Louis Bourgeois; was de eerste volledige overzetting, verscheen juist vóór de Hagepreken en de Beeldenstorm, kreeg door de invloed der Calvinisten de voorrang en werd in 1578 voor alle gewesten aangenomen. Revius leverde een verbeterde uitgave. Bleef de alleenheerschappij voeren gedurende bijna 200 jaar. Het eerst kwam Ds. A. Andriessen te Vere er tegen op, 1756; dan Jean Guepin, zie daar.

Studie over Petrus Dathenus van Th. Ruys, 1919.