Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid

[Bijbel]

Bijbel, bewerkt als Rijmbijbel door Jacob van Maerlant. Eerste vertaling van het O.T., 1361. De vertaler ging tot zijn werk over, omdat hij zich ergert aan leken, die op feestdagen in de taveerne spelen en dansen, en aan priesters, die een kwaad voorbeeld zijn, en die hij aantast met dezelfde vrijmoedigheid als Ruusbroec en Jan van Leeuwen. Ruim 30 afschriften zijn over, doch alle uit de 15e eeuw. Proefschrift daarover van Ebbinge Wubben, 1903.

[p. 83]

De Delftse Bijbel, van 1477. Tussen 1522 en '30 verschenen vier verschillende bijbelvertalingen. De beste is van Liesvelt, 1526; 6e druk 1542. Hij volgde Luther, voor zover die voltooid was; Luther kwam er 1534 mee gereed.

Jan Utenhoves Nieuwe Testament is van 1556. Zijn medewerker Ds. Van Wingen schreef de Bijbel van Deux Aes, 1562; gewijzigd 1565, steeds herdrukt tot 1635. zie Deux Aes.

Daarna verdrongen door de Statenvertaling, op last der Staten-Generaal, volgens besluit der Synode van Dordrecht, 1619. Het geweldige werk werd tussen 1626 en '36 voltooid; 1637 uitgegeven. Sedert 1929 verschijnt de Katholieke uitgave van de Peterus-Canisiusvereniging.

De Bijbel, opnieuw uit de grondtekst overgezet, het O.T. door Prof. Dr. H.Th. Obbink, het N.T. door Prof. Dr. A.M. Brouwer, doch deze nieuwe vertaling heeft evenmin de Statenbijbel verdrongen als daarvoor de z.g. Leidse vertaling. De nieuwste vertaling is van het Ned. Bijbelgenootschap met samenwerking van geleerden van verschillende richting; het Nw. Testament gereed 1939. In één dag uitverkocht.

C.C. de Bruin schreef De Statenbijbel en zijn voorgangers, 1937; K.F. Proost, De Bijbel in de Ned. Letterkunde, 3 delen, 1932-'35; H. v. Druten, Gesch. der Ned. Bijbelvertaling, 1895-1905 in 3 delen. In 1943 verscheen de volledige Friese bijbelvertaling van Dr. Wumkes; vóór de verschijning uitverkocht; 2e druk 1946.