Multatuli Encyclopedie

Tweede Kamer,

wordt door m. herhaaldelijk veroordeeld en beschimpt, bijvoorbeeld in zijn kritiek op de staatsman *Thorbecke en op de Kieswet (*algemeen kiesrecht).

In de Ideeën 119-121 en 133-135 (vw ii, p. 338-344 en p. 349-363) betoogt m. dat de Kamer het volk niet vertegenwoordigt. In Idee 133 schrijft hij:

‘Op weinige uitzonderingen na zyn de leden van de Kamer gekozen naar een geheel willekeurige, op niets degelyks berustende, en (...) zeer ondoelmatige en gevaarlyke kiesregeling.’

In Idee 135 noemt hij de Tweede Kamer een ‘verzameling van nietigheden’ en ‘verrot’ (vw ii, p. 355 en 363; *contagium), m. verwijst hierbij naar zijn Over vryen arbeid, waarin hij ‘zeer laag neervalt op de Tweede Kamer’ (vw ii, p. 354; cf. in genoemd werk de pastiche op kamerdebatten: vw ii, p. 231-255). In Idee 313 spreekt hij van ‘de bekende onnozelheid eener Kamer’ (vw ii, p. 503) en in Idee 316 schrijft hij: ‘Die Tweede Kamer, die pronkkamer van Nederlandse middelmatigheden, dat museum van misdadige nietigheid, is uw werk, o Thorbecke!’ (vw ii, p. 507). In Idee 988 klinkt het: ‘Weg met de Kamers!’ (vw vi, p. 229).

Desalniettemin - of juist daarom - stelde m. zich in 1862 verkiesbaar voor de Tweede Kamer. Hij schreef daartoe een brief ‘Aan het volk van Nederland’, opgenomen in Idee 290 (vw ii, p. 482-486), maar door een ‘verdrietig misverstand’ bereikte dit beroep op het volk de lezers te laat of in het geheel niet (voetnoot, vw ii, p. 482). Hij beroept zich hierbij op zijn manifest aan de kiezers in de Minnebrieven (*Brief aan de kiezers van Nederland). In een noot uit 1872 schrijft hij bij dit beroep op het volk:

‘By de correctie van dit stuk voelde ik schaamte over de naieveteit waarmede ik in '62 nog menen kon, dat een beroep op 't eergevoel van het Nederlandse volk, of op een deel daarvan, zou gehoord en verstaan worden. Hoe kon ik op twee-en-veertigjarigen leeftyd, zo kinderlyk zyn?’ (vw ii, p. 705)

Eerder al had hij zich kandidaat gesteld voor het kiesdistrict Tiel (oktober 1860; *Aan de stemgerechtigden in het kiesdistrikt Tiel) en werd hij - zonder zijn medeweten - kandidaat gesteld voor het kiesdistrict *Leeuwarden. Beide kandidaturen liepen op een mislukking uit.

*behouders en liberalen *democratie *kamerontbinding *parlementair stelsel *regering *sarcasme