Multatuli Encyclopedie

[p. 442]

Staatkunde,

In zijn betoog tegen de staatsman *Thorbecke schrijft m. in Idee 296:

‘Noch ik, noch de natie, hebben iets te maken met uw staatkundige principes. Er moet gehandeld worden. (...) Uw staatkundige principes? Ziehier myn principes, zonder staatkunde. Ik geloof niet aan staatkunde. 't Is 'n woord, niets dan een woord. Myn principes dan, zyn: dat men geen Nederlandse onderdanen mag laten doodslaan of wegvoeren door zeerovers, en dat het onbillyk is, den Javaan te laten omkomen van honger, in 'n land zo ryk als 't zyne. Dat zyn myn principes. 'k Heb nog een paar dozyn van die soort, en alle even eenvoudig.’ (vw ii, p. 491)

Ook in Idee 985 schrijft m. geen definitie van het begrip staatkunde te kunnen geven. Maar ‘de Natie moet gewaarschuwd worden tegen de onkunde van de meer geoefende fabrikanten van ‘staatkundige artikelen’ (vw vi, p. 223).