Multatuli Encyclopedie

Moens, Anthony-,

1827-1899, Nederlands opvoedkundige, predikant te Sneek, vanaf 1860 liberaal lid van de Tweede Kamer en vanaf 1873 inspecteur van het Lager Onderwijs. Hij ijverde voor beter volksonderwijs en was één van de oprichters van de Vereniging Volksonderwijs.

m. bespot ‘onze dominee’ in Over Specialiteiten:

‘We zonden hem naar Den Haag omdat het preken hem wat lastig viel - hy hoest zo, en kan de stovenlucht niet verdragen - maar Onderwys is z'n stokpaardje, daar kan je-n-op aan! Hy katechiseerde altyd

[p. 318]

'n kwartier over den tyd (...) zodat nu die reorganisatie van de hogescholen wel in orde komen zal. Liberaal is hy... van belang!’ (vw v, p. 565)

In een brief aan J.A. Bientjes d.d. 24 november 1874 noemt hij hem ‘een der 70 paskwillen op 't begrip: Volksvertegenwoordiging’ en vervolgt:

‘De vent die om hem aan 'n baantje te helpen te Sneek gekozen werd, omdat z'n borst hem belette te preeken! (Dit werd me letterlyk door z'n kiezers gezegd. Druk het, als ge verkiest en zeg dat ik 't u meedeel. Druk er, des verkiezende, by dat-i toen hy vreesde dat men by 'n nieuwe keus my kiezen zou (waarvoor ik vriendelyk bedank!) overal rondliep met 'n brief van my aan V. Twist [=Duymaer van Twist] waarin ik dien kerel uitschold, daarvan de handtekening zien liet, en zeide dat ik dien ellendeling om geld vroeg. (...) Hoe dit zy, de Javaannutman Moens is 'n kreatuur van V. Twist, en een dergenen die met hand en tand de Havelaarszaak tegengaat.’ (vw xvii, p. 119-120)

*Kerdijk