Modewoorden,
In Over Specialiteiten schrijft m.:
‘Van jongs af lette ik vry nauwkeurig op eb en vloed van modewoorden. Ik herinner me den tyd toen “bluf” geboren werd. De lezer ziet hoe goedig ik hem gelegenheid bied tot goedkope spotterny. Ik heb de woorden “type”, “humor” en “genie” in de kindsheid hunner populariteit gekend. “Bepaald” is jonger. Een der nog jongeren is “intens” om nu van “objektief” en “subjektief” niet te spreken...’ (vw v, p. 484)
In de Causerieën behandelt hij het gebruik van de modewoorden bepaald, prachtig, akelig, flink en fiks (vw iv, p. 111-112). Het woord bepaald noemt hij in Idee 1065 ‘'t Laatste snufje van hollandse reklame’. Het is bovendien het minst oorspronkelijke modewoord, betoogt hij:
‘Wie geen nieuw superlatief weet uit te denken, neemt z'n toevlucht tot die verrukkelyke gemeenplaats. En Publiek is tevreden. (...) Velen zyn in hun chauvinisme zo ver gegaan, dat ze dezer dagen verzekerden onze grieven tegen Atjeh “bepaald” gegrond te vinden.’ (vw vi, p. 695)
Het woord bepaald wordt door m. in de Millioenen-studiën samen met het woord gaan als modaal hulpwerkwoord, een stopwoord genoemd en als zodanig gehekeld:
‘Misschien is 't onnozel van me, die ingewoekerde hebbelykheid 'n paar ezelsoren op te zetten, daar 't z'n voordeel hebben kan door zulke stopwoorden op edelmoedige wyze herinnerd te worden aan de onwaarde der denkbeelden waarmee ze getoooid zyn, of... die ze vervangen. (...) Nederlanders, voorzover de stevigheid van uw bestaan als onafhankelyk volk gekenschetst wordt door uw taal - van schoolmeestery spreek ik niet! - door de wyze waarop gy meent denkbeelden te mogen inkleden, zeg ik u dat ge alle tegenwoordige en toekomstige Bismarcken 't werk uit de hand neemt. Er is geen ziel in uw geschyf.’ (vw v, p. 160-161)
*Borger
Auteursrechtelijk beschermd